Cihan harbi'ne girişimizi şu şekilde anlatmış paşa[*] :
" Harp Nasıl Başladı?
Donanma Kumandanı'na şöyle bir emir hazırlanmış idi:
"Rus donanmasını mahvederek Karadeniz hakimiyetini kazanmak".
Bu emir benim kasamda duruyordu. Ancak icabında ve zamanında verilecekti. Bizim hareketimizden evvel Nâzır emri istedi. "Suşon'a vereceğim, kapalı bir zarf içinde.
'Lazım olduğu zaman emri aç!' diyeceğim" dedi.
Ben şüphelendim. Rica ettim, dinlemedi.
Halbuki iş büsbütün başka türlü olmuş ve Suşon kendisi Alman kafasıyla açmış, yapmış, etmiş bizi vakitsiz bir harbe sürüklemiş. Bundan sonra artık vaziyeti selâmete çıkarmak için canla başla çalışmak lâzım."
[*]: Murat Bardakçı, Hafız Hakkı Paşa'nın Sarıkamış Günlüğü, istanbul, iş Bankası Kültür Yayınları, 2014, 2. baskı: ekim 2016, sf 42-43 (Murat Bardakçı'nın bizzat Paşa'nın kendi el yazısını yayımladığı (tıpkıbasımı) sayfa ise sf. 175'tir, Paşa'nın orijinal defterinde ise sayfa 28'dedir.)
