gelişmiş ülkelerde bilimin rehber alınmasıyla, dogmaların sorgulanmasıyla yaşanan durum.
bizim gibi gelişmemiş ülkelerde* ise ateizm antitez olarak yükselir. yani siyasal islam ne kadar yüksek ve yırtıcıysa ateizm de o kadar gelişir ve yükselir.
gelişmemiş ülkelerde muhalefet kavramı bütünüyle muhalif olmak şeklindedir.
yani bir iktidar islamı sahipleniyor ve içselleştiriyorsa muhalif kesim islama da antipati ile bakar.
tıpkı kemalist diktanın anti-kemalizmi yükseltmesi gibi.
