berkeley'de ortaya çıkar: duyumsamadan önce hiçbir şey yoktur! yani leibniz'in tam tersi bir şey söyler.
leibniz, deneyden önce hiçbir şey yoktur, anlığın kendisi bile, der.
berkeley'e göre duyumsama bir şeyin benim duyularımın üzerinde etkide bulunması gibi bir şey, bir etkilenim yani.o halde, ben duyumsamıyorsam bu etki de yoktur. ben duyumsamıyorsam duyumsanmayan bir şey var değildir. eğer duyum benim duyularıma etkide bulunma ise, varlık benim duyumsayabilmemde varlıktır. kendi kendimi duyumsayabiliyorsam varım.
zaten her şeyin varlığı benim duyularıma etkide var. burada aslında locke'un duyum dediği şeye algı diyor. sadede gelirsem, berkeley'de varlık bir algılayanın varlığına bağlı; ama duyumsayanın varlığı da bir başka duyumsayana bağlı... o halde, der berkeley: esse est percipi!!!
