--spoiler--
Haşdi Şabi (Halk Seferberlik Güçleri) IŞiD'in 2014'te Musul'u ele geçirmesi ardından, Iraklı farklı milis güçlerinin bir araya gelmesiyle kuruldu.
Musul saldırısı ardından Irak’ın Şii dini lideri Ayetullah Sistani tüm Irak halkına hitap eden tarihi bir fetva yayımladı.
Söz konusu fetvada Sistani, Irak’ta eli silah tutan herkesi ülkelerini savunmaya ve kutsal mekânlarını savunmaya çağırdı.
BBC Türkçe’nin haberine göre; Sistani, tüm silahlı güçleri bir araya getirme çağrısı da yaptı.
Bu fetvanın ardından farklı milis güçleri Haşdi Şabi çatısı altında bir araya geldi.
BÜNYESiNDE ŞU ÖRGÜTLER YER ALIYOR
Haşdi Şabi’nin büyük bölümü Şii milislerden oluşuyor ancak bünyesinde Sünni milisler de var.
Economist dergisinin doğruluğu teyit edilmemiş verilerine göre; Haşdi Şabi’de savaşan milislerin yaklaşık 120 bini Şii, 16 bini ise Sünni Iraklılar.
Bu rakamların çok daha fazla olduğunu belirten açıklamalar da bulunuyor.
Haşdi Şabi bünyesinde yer alan onlarca örgütlerden öne çıkanlar şunlar: Bedir grubu, Asaib Ahl El-Hak, Barış Tugayları (Mukteda El Sadr’ın grubu), Hizbullah Tugayları, Seyyid El Şuhada Tugayları, Kataib El imam Ali, Ebu El-Fadl El-Abbas Güçleri, Harakat Hizbullah El-Nucaba.
Haşid Şabi’de, Türkmenlerden oluşan gruplar da bulunuyor.
IRAK HÜKÜMETiYLE iLiŞKiSi
Haşdi Şabi Bağdat tarafından doğrudan destekleniyor.
Bağdat örgüte, para ve silah yardımı yapıyor.
Bununla birlikte Haşdi Şabi’nin tam olarak hükümetin kontrol altında olmadığı düşünülüyor.
Hatta dönem dönem bazı milis gruplarının hükümeti, bazı hükümet üyelerininse milis gruplarını eleştirdikleri durumlar oldu.
BBC Farsça Servisi’nden Kasra Naji Haşdi Şabi ve Bağdat arasındaki ilişkiyi ‘zayıf’ olarak değerlendiriyor.
IŞiD’in Irak’ta tamamen yenilmesi durumunda Haşdi Şabi’nin ne olacağı konusu ise belirsiz.
iRAN’LA iLiŞKiSi
Haşdi Şabi bünyesindeki örgütlerin büyük bölümünün iran’la yakın ilişkileri bulunuyor.
BBC Farsça Servisi’nden Kasra Naji, örgütün iran Devrim Muhafızları tarafından teşkilatlandırıldığını, bünyesindeki grupların liderlerinin genelde, Tahran’la ve de iran’daki kutsal Kum şehriyle yakın ilişkileri olan din adamları olduğunu söylüyor.
Naji, “Danışmak için düzenli olarak iran’ı ziyaret ediyorlar. Ve paranın ve silahların bir bölümü iran’dan geliyor. Bu yüzden ilişkileri ideolojik olarak da, maddi destek açısından da ve diğer diğer bağlamlarda da oldukça güçlü” diyor.
iNSAN HAKLARI ELEŞTiRiLERiNiN MERKEZiNDE
Yapılan araştırmalar Irak halkının belli bir bölümünün IŞiD’le mücadelede Haşdi Şabi’yi desteklediğini ortaya koyuyor.
Özellikle Şii Iraklıların önemli bir bölümünün gözündeyse milisler kahraman olarak algılanıyor.
Sünni Iraklıların Haşdi Şabi’yi mezhepçi olarak gördükleri biliniyor.
Irak’ta Şiiler içinde de Haşdi Şabi’yi iran’la ilişkisi üzerinden eleştirenlerin olduğu bildiriliyor.
Örgüt operasyonlarda çok sert olmakla ve insan hakkı ihlallerine yol açmakla da suçlanıyor.
Özellikle 2015’te, Sünnilerin yoğun yaşadığı Tikrit’in IŞiD’den geri alındığı operasyonda Haşdi Şabi’ye yönelik insan hakkı ihlali eleştirileri yöneltilmişti.
Birleşmiş Milletler özellikle bu yaz gerçekleştirilen operasyonlarda örgütü eleştirmişti.
Uluslararası Af Örgütü ve HRW (insan Hakları izleme Örgütü) gibi kurumlar bazı raporlarında, Irak’taki bazı bölgelerde sivillerin önce IŞiD tarafından sonra da IŞiD’i yenilgiye uğratan milisler tarafından baskıya uğradığını’ belirtiyor.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden de dönem dönem Haşdi Şabi’yi eleştiren açıklamalar geldi.
Haşdi Şabi ise bu suçlamaları kabul etmiyor ve genelde bunların propaganda olduğunu söylüyor.
--spoiler--
