immanuel kant, eleştirel diyalektiğin kurucularından olmasının yanısıra bir ahlak sistemi inşa etmeye çalışması bakımından da modern alman felsefesinde çığır açmıştır bir anlamda. kant' ın categorical imperative olarak değerlendirdiği evrensel ahlak yasası; insanların mutluluğu isteyerek ortak paydada buluşmalarını sorgulayan bir sistemdir. fakat kant herkesin mutluluğunun farklı şeylerden kaynaklandığını iddia ederek asıl olanın 'iyi'yi istemek olduğunu söyler. kant'ın ahlak sistemi klasik bir agnostiğin, bilhassa teist agnostiğin metafizik hakkında yazmaktan kaçmaya çalışan, pratik ve salt uslar hakkında açıklamalarda bulunan yalnız tüm o schopenhauer cu iradenin metafizik yönüne ket çekemeyen bir yapı arz eder. hayatın anlamı kitabında bunu derinlemesine görebiliriz. kant' ı bu konuda çok 'annesinin dibinde yetişmiş' bulan filozoflar da olmuştur, bunlardan en önemlisi nietzsche' dir. nietzsche' ye göre 'iyinin ve kötünün ötesinde' dir olay. ahlakın soykütüğü üstüne değinir, ahlakın asıl çıkış noktasının efendi ve köle ahlakları olduğunu söyler. hayek' in efendi kültü ve totemlerinden ziyade; nietzsche'ye göre günümüzün demokrasi,iyi,kötü..anlayışları hep 'zayıfların istemi' yüzünden gerçekleşmiştir.efendilere karşı hayatta kalabilmenin yolunun birlik olmaktan geçtiğini idrak eden köleler, aralarında arkadaşlık kurmuşlar ve bir hukuk sisteminde eşitlik ilkesini devrimlerle gerçekleştirerek efendileriyle benzer statülere gelmişlerdir.
herkesin 'ahlak' diye nitelediği din, toplum bakışları bu nedenle o kadar da ana mesele değildir. toplumdan topluma ve insandan insana değişen bu yapılara karşı, insan kendi küllerinden bir anka kuşu misali doğarak kendini sil baştan inşa etmelidir. bu konuda 'varoluşçuluk' akımı karşımıza çıkar. varoluşçuluk ortak tek payendası 'insan' olan ve insandan yola çıkan sistematiktir.
