kamâl atatürk'ün (kamâl'ı bilerek yazdım, mustafa'yı bilerek yazmadım)
kendisi kemâl ismini arap kökenli olduğundan sevmez, kendisine kamâl denilmesini isterdi.
ateist olduğu delillerle sabittir. aşırı dincilerin atatürk'e düşman olmalarının sebebi; atatürk'ün türk milliyetçiliğini ön plana çıkarıp, ümmet'i ortadan kaldırması, aynı zamanda kendi döneminde aşırı dincileri öldürtmesidir.
2) chp konuşması:
"fakat bu prensipleri, gökten indikleri sanılan kitapların dogmalarıyla asla bir tutmamalıdır."
3) kazım karabekir ve atatürk arasındaki diyalog:
— devlet reisi sıfatıyla din işlerini kurcalamaklığınız içerde ve dışarıdaki tesirleri çok zararımıza olur. işi alâkadar makamlara bırakmalı. fakat, rastgele, şunun bunun içinden çıkabileceği basit bir iş olmadığı gibi kötü politika zihniyetinin de işe karışabileceği göz önünde tutularak içlerinde arapçaya ve dinî bilgilere de hakkıyla vakıf değerli şahsiyetlerin de bulunacağı yüksek ilim adamlarımızdan mürekkep bir heyet toplanmalı ve bunların kararına göre tefsir mi? tercüme mi yapmak muvafıktır? ona göre bunları harekete geçirmelidir.
— m. kemal: din adamlarına ne lüzum var? dinlerin tarihi malûmdur. doğrudan doğruya tercüme ettirmeli… gibi bazı hoşa giden bir fikir ortaya atılınca buna karşı şöyle konuştum:
— müstemlekeleri (sömürgeleri) islâm halkıyla dolu olan bu milletler kendi siyasî çıkarlarına göre kur’ân’ı dillerine tercüme ettirmişlerdir. islam dinine ve arap diline hakkıyla vakıf kimselerin bulunamayacağı herhangi bir heyet bu tercümeyi, meselâ fransızcadan da yapabilir. fakat bence burada maarif (öğretim ve eğitim) programımızı tesbit etmek için toplanmış bulunan bu yüksek heyetten vicdanî olan din bahsinden değil ilim
cephesinden istifade hayırlı olur. kur’an’ın yapılmış tefsirleri var, lazımsa yenisini de yaparlar. devlet otoritesini bu yolda yıpratmaktansa millî kalkınmaya hasr etmek daha hayırlı olur.
m. kemal paşa, beyanatıma karşı hiddetle bütün zamirlerini (içyüzünü) ortaya attı:
— m. kemal: evet karabekir, arap oğlunun yavelerini (saçmalıklarını / yalanlarını) türk oğullarına öğretmek için kur’ân’ı türkçeye tercüme ettireceğim. ve böylece de okutacağım. ta ki budalalık edip de aldanmakta devam etmesinler…
bulunduğu kitap: paşaların kavgası (kazım karabekir’in kaleminden)
yayın evi: emre yayınları (cumhuriyet tarihi serisi)
