aslında 2.dünya savaşının kaderinin yazıldığı savaştır. normandiya çıkarmasında müttefiklerin başarılı olmasının bile almanların stalingrad´ da yenilmesiyle ilintisi vardır.
tarihin gördüğü en karmaşık ve en kanlı savaştır, meydan muharebesi türü bütün savaşlarla uzaktan yakından ilintisi yoktur. stalingrad ı başka hiçbir savaşla karıştırmazlar, ve çok özel olarak incelerler, ki zaten bugün herşeyin nasıl cereyan ettiği tam olarak bilinmemektedir, çelişkili kısımlar çoktur.
yazsonu 42 de stalingrad a saldırılar başladı, almanlar zikindirikten bi şekilde stalingrad´ı ele geçireceklerini sanıyolardı.
savaş, dünyadaki eşi benzeri görülmemiş bir gerilla savaşıdır. bütün gerilla savaşlarının ana savaşı stalingrad´ tır. aynı anda traktör fabrikasında, tren garının bekleme salonunda ,peronlarda, binalarda, sokaklarda, kapı kapı , pencere pencere savaşılmıştır.
alman 6. ordusu- 400 -350bin kişilik bir güçle ismi operasyon mavi - operation blau- ile stalingrad a saldırmış, ve yüzde 90 oranında şehri ele geçirmiştir - ağustos sonu, eylül başı 1942-
stalingrad şehrinin olduğu yerde volga nehri istanbul boğazından daha geniş, 1,5km civarı, bu durum sovyetlerin karşı kıyıdan taarruz yapmasına engel bir durum oluşturuyor.
ancak sonradan bunu beceriyolar, ve kasım 1942 de 6.wehrmacht ordusunun çevresini kuşatıyolar ordunun dış dünyayla bağlantısını kesiyolar, yardım gidemiyo 6.orduya, ve giden yardım konvoylarını da imha ediyolar.
bahsi geçen 61.-62. inci sovyet orduları kuşatması bembeyaz giyinmiş sovyet askerlerinin, karın, çamurun içinde ciddi ciddi onlarca km sürünerek bölgeyi ele geçirmesi şeklinde gerçekleşiyo.
bu kuşatma- tarihteki en ünlü "die einkesselung - almanca- tabak içine alma- tam kuşatmadır !!"
sovyetlerin kuşatma operasyonunun ismi - operasyon uranus !
ve sonra o meşhur 42-43 kışı gelir.
6. alman ordusu resmen donar, yemek de yok, içmek de yok, eksi 25 derece soğukta...
ve tam bu ortamda sovyetler kuşattıkları wehrmacht ordusuna saldırır.
sonuçta 400bin kişi olduğu söylenen 6.ordudan 6bin 6500 kişi falan kalır. 200-250bin kayıp da sovyetler verir. savaşta 650-700bin kişi ölür.
gerhard weinberg, ya da bizim anthony beevor falan, hep tarihte hiçbir savaşın stalingrad´taki vahşetin yanına yaklaşamayacağından bahsederler. çok küçük bir coğrafya içinde , mesela traktör fabrikasında - bildiğin fabrika- 60bin kişi ölmüş !!!
tarihin en kanlı savaşı 2.dünya savaşıdır, ve 2.dünya savaşının da dönüm noktası stalingrad´tır.
oberfeldmarshall paulus, 6. ordu komutanı 8 ocak 1943´te sovyetlere teslim olmuştur.
