çeşitli metotlarla elde edilen kanıtları, aşağıdaki gibi olan bilimsel teori.
günümüzde en fazla kanıtı olan ve bilim dünyasında en çok kabul gören görüştür.
"Paleontolojik(Fosil) kanıtlar:
Paleontoloji; eski çağlarda yaşayan canlıların kalıntılarının bulunması, sınıflandırılması, dağılımı ve yaşamlarıyla ilgilenen bilim dalıdır. Canlılar ile ilgili kalıntılara fosil denir. Fosillerde yaş saptanmasında en çok kullanılan C14 dür(Yarılanma ömrü 5600 yıldır).
Yer kabuğunun en alt katmandaki canlıların basit yapıda olduğu, üst katmanlara doğru çıkıldıkça canlıların gelişmiş yapıda olduğu, fosil araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır.
Embriyolojiden sağlanan kanıtlar:
Birçok türün embriyonik gelişmelerinde birbirine benzeyen evreler görülür. Çeşitli omurgalı embriyoları karşılaştırıldığında hepsinden ortak kabul edilen solungaç yarıklarının bulunması yaşamın ortak bir kökene dayandığının kanıtıdır. Ayrıca blastula ve gastrula gibi evrelerin ortak olması da bir kanıttır.
Her canlının gelişimi sırasında evrimsel kademelerini kısa periyotlar ile göstermesine filogeni(evrimin tekrarı) denir.
Not:Embriyo ilk olarak şube, daha sonra sınıf, takım, familya, cins ve en son olarak tür özelliği kazanır.
Biyokimya ve Fizyolojiden elde edilen Kanıtlar:
Evrim acısından birbirine yakın türler arasında protein yapılarının benzer oduğu; uzak olanların ise, protein yapılarının çok farklı olduğu gözlenmiştir.
Bu durum kandaki antijen-antikor ilişkisi ile ortaya çıkar. Yakın akrabalar arasında antijen-antikor birleşmesi daha az olur. Uzak akrabalar arasında daha fazladır. Yakın akraba türlerdeki benzerlikler çok daha fazladır. Bu nedenle pıhtılaşma en azdır.
Morfolojiden elde edilen kanıtlar:
Canlıların homolog organlarından elde edilen kanıtlardır. Örneğin: Balıktan insana kadar bütün omurgalılar sırtta bir omur dizisi, onun karın tarafında sindirim kanalı, yerleri ve bir noktada yapılışları aynı olan böbrek, pankreas, dalak, kalp, beyin vb gibi organları taşır.
Körelmiş yapılar evrimin bir kanıtıdır. insanda 100 den fazla bu şekilde körelmiş yapı vardır. Örneğin, apandiks(Kör bağırsak). insan besininin farklı olduğu evrelerde görev yapardı.
Sistematik(Sınıflandırmadan)ten Elde edilen kanıtlar:
Bugünkü sınıflandırma akrabalık, gruplar arasındaki morfolojik benzerliklere dayandırılmaktadır. Bu karşılaştırma her zaman homolog organlar arasında gerçekleşir. Bu hiyerarşik diziliş evrimin belirli kanıtlarından biridir.
Evcilleştirme yolu ile elde edilen kanıtlar:
Binlerce yıldan beri biz insanlar çeşitli hayvan ve bitkileri seçmiş ve beslemişizdir. Bu şekilde çeşitli adaptasyonlardan dolayı birçok varyasyonlar meydana gelmiştir.
Parazit enfeksiyonlarından elde edilen kanıtlar:
Parazitler fizyolojik olarak çok özeleşmiş ortamlarda yaşarlar. Dolayısıyla farklı kimyasal organizasyona sahip hayvanlarda farklı parazitler yaşar. Örneğin: Askarislerin birçok çeşidi birçok farklı canlıda yaşar. Bu da askarislerin aynı atadan farklılaştıklarını kanıtlar. Ortama uymak amacı ile uyumlar göstermişlerdir.
Sitoloji ve genetikten elde edilen kanıtlar:
ister bitki ister hayvan olsun, bütün organizmalar yapıları yönünden birbirine benzeyen hücrelerden oluşmuşturlar.
Organizmaların coğrafi dağılımından elde edilen kanıtlar:
Populasyon büyüme baskısı ile genişlemeye başlar ve bir engelle sınırlanıncaya kadar devam eder. Farklı iklim ve coğrafik koşullarda farklı türler bulunur."
