viladimir iliç lenin'in, sosyalizm'in dine bakışını özetlediği 1905 yılında yayımlanan makalesi.genelde insanların kendi kafalarına göre yorum yapıp tartışırken içinde boğuldukları "sosyalizm ve din " konusunda lenin'in görüşünü,birinci ağızdan aktardığı için önemlidir.yazının içeriğini şu şekilde özetleyebiliriz;
insanlar neden dine inanırlar?
"doğaya yenik düşen ilk insanların tanrılara, şeytanlara, mucizelere ve benzeri şeylere inanmasına yol açışı gibi, sömürülen sınıfların sömürenlere karşı mücadeledeki yetersizliği de kaçınılmaz olarak ölümden sonra daha iyi bir yaşamın varlığına inanmalarına yol açar. "
yani din insanların sosyal ve ekonomik problemleri neticesinde kendilerinin ürettikleri birşeydir.
"fabrika endüstrisinin yetiştirdiği ve kent yaşamının aydınlattığı modern, sınıf bilinçli işçi, dinsel önyargıları bir yana atar, cenneti papazlara ve burjuva bağnazlarına bırakır ve bu dünyada kendisi için daha iyi bir yaşam elde etmeye çalışır. bugünün proletaryası, din bulutuna(!) karşı savaşta bilimden yararlanan ve işçileri bu dünyada daha iyi bir yaşam adına kavga vermek için birleştirerek öteki dünya inancından kurtaran(!) sosyalizmin yanında yer alır."
bireysel açıdan din:
"herkes istediği dini izlemek ya da dinsiz, yani kural(!) olarak bütün sosyalistler gibi ateist olmakta tamamen özgür olmalıdır. vatandaşlar arasında dinsel inançları nedeniyle ayrım yapılmasına kesinlikle göz yumulamaz" diyerek ateizmden sosyalizmin kuralı olarak bahseder.bununla beraber; sosyalist devlette laikliğin olacağını ve sosyalist düzene geçildikten sonra vatandaşların bir dini benimsemelerine engel olunmayacağı,bunun kişisel bir özgürlük olduğunu vurgular.
parti açısından din:
"sosyalist proletaryanın partisi açısından, din kişisel bir konu değildir. partimiz, işçi sınıfının kurtuluşu adına bir araya gelmiş sınıf bilinçli, ileri savaşçıların toplandıkları bir yerdir. böylesi bir birlik dinsel inanç biçiminde ortaya sürülen sınıf bilinci yoksunluğuna, bilgisizliğe ve geri kafalılığa kayıtsız kalamaz ve kalmamalıdır. din diye tanımlanan ve halkın üzerine indirilen koyu sisle, sözlerimizi ve yazılarımızı kullanarak tamamen ideolojik silahlarla savaşabilmek(!) için kilisenin kaldırılmasını istiyoruz. rus sosyal demokrat işçi partisini, işçilerin her türlü dinsel uyutmacadan(!) kurtulması adına mücadele etmek için kurduk. bizim için ideolojik mücadele kişisel bir sorun değil, bütün partinin, bütün proletaryanın sorunudur."
din-devlet ilişkisi:
"kiliseye ve dinsel kurumlara hiçbir devlet yardımı yapılmamalı, hiçbir ödenek verilmemelidir. bunlar, devletten tamamen bağımsız, aynı düşüncedeki kişilerin oluşturduğu kurumlar niteliğinde olmalıdır."
"programımızda ateist olduğumuzu neden açıklamıyoruz? hıristiyanların ve öteki dinlere inananların partimize girmesini neden yasaklamıyoruz?" sorusuna cevap:
"bizim programımız tamamen bilimsel, dahası materyalist dünya görüşü(!) temeli üzerindedir. bu nedenle programımızın açıklanması demek, din sisinin(!) gerçek tarihsel ve ekonomik kökenlerinin açıklanmasını da zorunlu kılacak demektir. propagandamız kaçınılmaz olarak ateizm propagandasını, gerekli bilimsel yayımların yapılmasını, otokrat feodal hükümetin bugüne kadar yasakladığı ve kovuşturduğu yazıların parti çalışmalarımızın bir dalı haline getirilmesini de içermektedir."
"aşırı baskı temeline oturan ve işçilerin eğitilmediği bir toplumda, dinsel önyargıların sadece propaganda yöntemleriyle yok edilebileceğini sanmak budalalık olur. insanlığın üzerindeki din boyunduruğunun, toplumdaki ekonomik boyunduruğun bir sonucu ve yansıması(!) olduğunu akıldan çıkarmak burjuva dar görüşlülüğünden başka birşey değildir. proletarya kapitalizmin karanlık güçlerine karşı kendi mücadelesiyle aydınlanmadıkça, ne kadar bildiri dağıtılırsa dağıtılsın, ne kadar söz söylenirse söylensin proletaryayı aydınlatmak olanaksızdır"
" işte bu nedenle programımızda ateist olduğumuzu belirtmiyoruz ve böyle davranmak zorundayız. işte bu nedenle, eski önyargılarını henüz sürdüren proleterlerin partimize katılmalarını engellemiyoruz ve engellememek zorundayız. "
yani öncelik din sorunu nun (!) asıl kaynağı görülen ekonomik problemlerin giderilmesidir.bu giderilmeden önce insanlar din aldatmacası ndan(!) kurtulamayacaklardır.parti programında ateizm vurgusunun yapılması herhangi bir dini benimseyen kişilerin partiden uzak kalmalarına neden olacağı için istenmeyen bir durumdur.
not: tırnak içerisindeki cümleler hiç değiştirilmeden makaleden alınmıştır.özetlenirken kişisel bir hata yapılma ihtimaline karşı ilgilenen kişiler,yazının asıl metnini okuyabilirler.
