kendisini pek seven güruhun, milleti mahkum ettiği bu zilleti suskunlukla karşıladığı padişahtır.
ulu hakanmış! milletini böyle bir zillete düşüren kişi ulu oluyorsa, milleti düşürüldüğü derin çukurlardan çıkaran atamıza ne demeli?
evet, abdülhamit döneminde imparatorluk işte bir örneğini burada gördüğünüz berbat koşullarda ayakta kalmıştır ama böyle zilletlere katlanarak ayakta kalmak nasıl başarı sayılabilir? keza imparatorluğun ayakta kalmasında abdülhamit'in rolü abartılmaktadır. siyaseti çocuk oyunu sananlar "şunu şuna karşı kullanarak bla bla..." gibi klasik yobaz laflarını yutabilirler ama neyin ne olduğunu bilenler yutmazlar.
bu şahsın döneminde imparatorluk ayakta kaldı zira ingiltere ve fransa saltanatının son yıllarına kadar ruslara fırsat vermek istemiyorlardı. fakat almanya'nın artan gücü zamanla alman korkusunun rus korkusuna baskın gelmesine sebep oldu. yani abdülhamit başta kalsaydı bile aynen ittihatçılar gibi almanlara yanaşmak zorunda kalacaktı ki zaten son on yılında bunu yapmıştır.
