Köy enstitülerinin kapatılma nedeni sosyalizm propagandası falan değildir. Atatürk'ün halkçılık ilkesi doğrultusunda bilinçlenen halkın toprak ağalarının sözünü dinlememesinden doğan korkudur. Ağalara başkaldırmak o günlerde halkı kışkırtmak için "gomünüstlük" diye lanse edilmiş.
CUmhuriyetteki 2009 tarihli bir yazı bu konuya gayet güzel ışık tutuyor:
Bu soruya cevap olabilecek en saydam açıklamalardan biri, dönemin CHP Milletvekili Kinyas Kartal’dan gelmişti. Aynı zamanda toprak ağası olan Kinyas Kartal, yıllar sonra, Köy Enstitülerinin neden kapatıldığına ilişkin soruya şu açıklamayı getirmişti:
“Köy Enstitüleri kesinlikle komünist uygulama değildi. Doğuda en yüksek eğitim gören insan benim. Köy Enstitüleri, bizim devlet üzerindeki gücümüzü kaldırmaya yönelikti. Bunu içimize sindiremedik. Benim Van yöresinde 258 köyüm var. Bunlar devletten çok bana bağlıdırlar. Ben ne dersem onu yaparlar. Ama köylere öğretmenler gidince benim gücümden başka güçler olduğunu öğrendiler. DP ile pazarlığa girdik, kapattık.”
--spoiler--
