rönesans’ın yarattığı yeniden doğuş sayesinde avrupalılar bilim, sanat ve teknolojide islam dünyasını geride bırakan büyük gelişmeler sağlamasıdır. müslümanlar uzun süre bu gelişmelerin farkına varamadı. 18’inci yüzyıla kadar, yalnızca Frengi hastalığı ile ilgili bir kitap avrupa dillerinden orta doğu dillerine çevrildi. 1699’da, karlofça anlaşması ile osmanlı devleti büyük toprak kaybına uğradı. karlofça, osmanlı imparatorluğu tarihinde, yenilmiş bir osmanlı’nın zafer kazanmış hıristiyanlarla yaptığı ilk anlaşma olması nedeni ile önem taşır. 18’inci yüzyılın bitiminden önce türkler, iranlılar ve diğer orta doğu ulusları batı’yla ilgili doğrudan gözlem yapma olanağına sahip olamadılar. 20’nci yüzyıl boyunca tüm islam ülkelerinde bir şeylerin kötü ve yanlış gittiği açık şekilde ortaya çıktı. bin yıllık rakibi hıristiyan dünyasıyla karşılaştırıldığında, islam dünyası yoksul, zayıf ve bilgisiz kaldı. 20’nci yüzyılın özellikle ikinci yarısında islam ülkeleri için çöküş daha da hızlandı. müslümanlar, yüzyıllar boyu dünyadaki en büyük askeri ve ekonomik gücü temsil etti. islam dünyası, bilim ve sanatta insanlık tarihindeki en büyük başarılara imza attı. başkalarını suçlamak kolay olduğundan mazeret islam’a yüklemek doğru olmaz.. eğer islam; özgürlüğe, bilime, ekonomik kalkınmaya engel ise, geçmişte nasıl öncü olmuştur? “islam Müslümanlara ne yaptı” değil, “Müslümanlar islam’a ne yaptı?” sorusu daha gerçekçidir.
