aslında sufiler sultanlar arasında herhangi bir çıkar ilişkisi yoktur. çünkü çıkarlar sürekli sultanlardan yanadır, sultanın halkı din üzerinden yönetim sağlayarak, daha büyük kitlelere etki etme çabasının ayağıdır sufiler genelde. sufilerde inançlarını daha büyük kitlelerle paylaşabilmek için sultanlara yakın olmayı tercih ederler... tasavvufi düşünceyi yaygınlaştırmak sufilerin bir görevi olduğu için bundan dolayı, sultan'a yakın olmaları yüzünden suçlanamazlar...
sufilerin sapkınlaştığına dair gösterilen tüm örnekler; osmanlı'nın çöküş döneminde gerçekleşen olaylar ve nitekim bozulmuş bir düzen içerisinde ne dinden bahsetmek mümkün, ne de politikadan... bu yüzden atledildiği şekilde islamiyetteki ruhban sınıfının kanıtları olamaz bu şekildeki sufiler... nitekim bu örnek verilmiş ama aksemseddin gibi gerçek tasavvufçular, koskoca ki 14 yaşında kendisine ülke emanet edilmiş şehzadelere karşı en ufak bir şımarma payı vermemişlerdir... yeri gelmiş çiftçinin oğlu gibi azarlamışlardır... bu yüzden fatih sultan mehmet gibi osmanlının en evrensel düşünen padişahı doğmuştur...
