geçmişine bakıp dışarıdan gördüğün sende kendinde hissettiğin, var olduğuna inandığın gülüşü, mimikleri, davranışları ve düşünceleri görebilmektir. (gbkz: aaa bu benim lan) demektir geçmişine özlemler arasında anılarını seyrederken; kendinden utanç duymadan yad edişlerindir.
kendi olarak kalmış bir insan ise hiç ilerleyemeyendir; kendine eklemeyi öğrenemeyendir. düşünceleri günün yeniliklerine ve gereklerine ayak uyduramayan kişiliktir. doğduğu gibi kalan; kendinden hiç utanmadan hep gurur duyabilen ve bu yüzden hiçbir zaman kendini yenileyecek özeleştirisini yapamayan şahsiyettir. kusurlu yaratılışlarımızda, bugüne kadar kendine hiçbir şey katamayan; çünkü eksiklerini göremediği için kusurlarını hiçbir ölçüde kapatamamış olandır. bugüne kadar hiç pişman olmayandır; ama pişman olmamasının nedeni pişmanlık duyacak şey yapmamış olması değil, yanlışlarını görememesidir.
hep kendin kalabilmek, kendini yenileyememektir. çaresiz kalmaktır. çünkü aynı bilgisayarlar gibi modeli eskiyendir. kendin kalmak ne kadar istikrarlı olmak gibi görünse de asıl adam olan adam, yaptıklarından pişmanlık duyarak kendine yeni şeyler katabilen insandır. çünkü yanlışlar elbet yapılır; önemli olan o yanlışların yanlış olduklarını görebilmektir; yanlış olduklarını görüp daha gelişmiş, kusurları azalmış bir sen yaratma çabasında başarılı olup daha iyi bir sen olabilmektir.
geçmişinde saf katıksız kendini görebilmek; olduğun yerde saymak, doğduğun kadar olmaktır. o kadar küçük, o kadar saf, o kadar çaresiz ve o kadar düşüncesiz...
