fatih sultan mehmet'in orta çağı kapatıp yeni çağı başlatmasıdır. sanıldığı üzere fatih istanbul'u fethetmiş, doğu roma imparatorluğu'nu yıkmış ve bir çağı kapatıp bir çağı açmıştır. bu biz duygusal insanları kandırmak yada tamamiyle bilgisizlik üzere yazılmış kocaman bir kandırmacadan, cehaletten fazlası değildir. tarihte ne imparatorluklar kurulmuş ne imparatorluklar yıkılmış ancak çağ değişmemiştir. fatih'in çağ değiştirmesinin altında yatan gerçeği anlayamamamızın, yorumlayamamamızın altında yatan sorun toplumsal olarak bilime ve ilime bu denli uzak oluşumuzdur.
fatih'in orta çağı kapatıp yeni çağı açmasının nedeni döktürdüğü şahi toplarıdır. şahi toplarının özelliği bilgisiz bir insanın dahi ilk bakışta anlayacağı kadar basittir. toplar dönemin toplarına göre devasa nitelikte büyüktür. bu topları döktüren fatih "biraz büyük olsun yav ne kadar küçük bunlar" diye düşünüp tasarlamamıştır bu topları. fatih aslında bir bakıma bilim insanı, mucit veya mühendistir diyebiliriz. neden diyecekseniz cevap "basit" fizik yasalarını kullanıp dönemine göre müthiş buluşa sebep olmasıdır. kullandığı yasa tahmin edebileceğiniz gibi momentumun korunumu ilkesidir. momentum yönlü, vektörel bir büyüklüktür. momentumun korunumu ne anlama gelir? gayet basit: az önce belirttiğim gibi yönü ve büyüklüğü olan bir vektörün hareketinin korunumu anlamına gelir. gündelik hayatta farkında olmadan birçok kez etkisinde kaldığımız ancak farkında olmadığımız korunum yasasıdır bu aslında. örnek vermek gerekirse: asansöre en üst kattan binip en alta inmek için zemin kat düğmesine bastığımızda asansör aşağı doğru harekete başlar, bu sırada eklemlerinizde bir rahatlama bir gevşeme oluşur. bunun nedeni o an olduğunuz durumda, kendi momentumunuzu koruma yönünde(asansörün hareketine ters,yukarı yönde) bir tepki vermenizdir. neyse konuyu çok dağıtmadan dönelim fatih'in toplarına..
m1: şahi topunun kütlesi
m2: güllenin kütlesi
v1: topun başlangıçtaki hızı
v2: güllenin başlangıçtaki hızı
V1': şahi topunun atıştan sonraki hızı
v2': güllenin atıştan sonraki hızı
bu çıkarım tabiki x ve y koordinatlarında geçer yani iki boyutludur.
not: denklemi sade biçimde yazmak için eksenlerine ayırmak yerine bileşke vektörleri cinsinden ifade ettim baştan belirteyim.
bu ne anlama gelir peki?
bu şu demektir, eğer m1 ne kadar büyük ve m2 yi ne kadar küçük alırsanız v2' o kadar artacaktır. güllenin hasar katsayısı bu ikisinin oranına bağlıdır yani.
yani fatih bu korunum yasasını kullanarak şahi topunu tasarlamıştır. topun kütlesini arttırıp güllenin hasar hasar katsayısını o oranda arttırarak surları dövmüştür.
bu kadar bilim yeter. ortaçağ yeniçağ alakası nedir diye soracak olursanız ona da gelelim.
ortaçağ avrupası'nda şatolar meşhurdur. şato, Orta Çağ Avrupası'nda bir bölgenin derebeyinin oturduğu büyük ve korunaklı binalara verilen isim. Şatolar ilk zamanlarda feodal beylerin yönetim merkezi ve oturduğu yerdi. (vikipedi)
bu derebeyleri, elinde toprak olan, emrinde yada yanında kendi gibi güçlü, söz sahibi insanları toplar ve şato gibi korunaklı, halk tarafından ulaşılması imkansız olan yerlerde ikamet ederdi. Halktan zorla harç, mal, mülk, hayvan gibi şeyleri alır yada gasp ederdi. halkın canı burnuna gelince örgütlenip bunlara karşı çıkmaya çalıştığında da güvenli, korunaklı şatolarına kaçarlar ve tepki hiçbir işe yaramazdı. şatoların duvarları dönemin teknolojiyle yakılması imkansız derecede kalın ve sağlamdı. halk bu gaspçıların korunaklı şatolarının duvarlarını kendi küçük ve hasar katsayısı oldukça az olan toplarıyla yıkamaz, hasar veremezdi. fatih'in döktürdüğü şahi topları bizansın şato surlarından kat ve kat güçlü duvarlarını delip geçince avrupa'da bir uyanış başladı. artık halk bu gaspçı vandal derebeylerini o korunaklı şatolarında eskisi gibi rahat bırakmayacaktı. şahi topları sayesinde avrupada derebeyleri diye bir vandal grup eskisi gibi at koşturamayacak kıçı sıkıştığında eskisi kadar güvenli olan şatolarında rahatça yaşayamayacaktı. çünkü şahi topları bu duvarları yıkacak ve vandalların sonunu getirecekti. Öyle de oldu. Bir çağ kapandı bir çağ açıldı.
