bireysel varlıkların, bir arada bulunma ve yaşama güdüsünün alt disiplininde yatan' karşılıklı anlaşma' güdüsü yada ilkelerden biri olup bilinçsel gelişimci temelinde zannedildiği gibi herhangi bir insan ötesi, doğa üstü bir etki yoktur. insanın bir arada bulunma ve her türlü bireysel toplumsal etkileşimi insanlar arası davranışsal paylaşıma dayanır. bu paylaşımın sağlıklı oluşu, bir çeşit uzlaşısal alışverişe yönlendirir. ahlak tanımlaması altında sıralanan bir takım doktrinsel öğeler de bu insanların kendi aralarında, çağlardan günümüze oluşturup geliştirdiği, zamana, coğrafyaya ve toplum şartlarına göre değiştirip şekillendirdiği fikirsel pratiksel durumlardır.
herhangi bir zaman, toplum, coğrafya eğrisinde de ahlaki tutum ve davranışların nasıl olduğu yine insanlar tarafından gözlemlenebilir. tutumsal ketvurumlarda alt temelde insan üstü bir otorite aramak, hayal dünyasına yapılan yolcuklardan ve efsanelerden başka bir şey değildir. bazı eski toplumlarda hırsızlık olarak algılanan davranışsal yönelim, onure edilen bir cesaret gösterisi ve hüneri olarak görülürken bu durum genel günümüz dünyasında bir suç ve ayıplanacak yön taşır bünyesinde. bir zamanların cesaret gösterisi şimdilerde suçtur.
yadaeski zamanlardaki klanlar içi gerçekleştirilen aile -akraba evliliklerine benzer ilişkiler örneğin günümüz türkiye'sinde 'ayıp' ve sözel norm olarak 'yasak' iken, bazı 'batı' ülkelerinde aile içi evliliklerin özgür bilincin alacağı karar doğrultusunda verilmesi gereken bir karar olduğu yönünde yasal zemin hazırlanmakta yada bu girişimin kapısı aralanmaktadır.
ahlaki davranışlar diyince akla gelen ' iyi, neye göre, kime göre belirleniyor? ' sorusu aklıma geliyor. bence iyi; kişinin yada ortakyaşarlarının menfaatlerine, bireye ve topluma olan olumlu olumsuz yansımasına ve bu yansımanın pratikte taşıdığı anlama göre değişir. benim bir yabancı dil daha öğrenmem, daha rahat ve kalitesi yüksek bir iş olanağı yakalamamı sağlayacaksa o şey iyidir. bireysel, toplumsal standardımızı yükselten ve ortak yaşarlarımızın özgürlüğünü ve sınırlarını tehlilkeye atmayan bir durum söz konusu ise o şey hem bizim hem de sosyal ortakyaşarlarımız açısından iyidir.
