şartlarla beraber kişinin kendi psikolojik yönelimi.
insan iyi ve ya kötüden tamamen izole bir varlık değildir. iyi ve kötü potansiyelini içinde taşıyan bir varlıktır. dolayısı ile şartlar en baskın unsurdur.
bu ise avcı-toplayıcı toplumdan tarım toplumuna geçişte belirginleşmiş bir olgudur aslında.
tabi bunun bir de evrimsel süreçle alakalı boyutu vardır ki modern insan halen daha alt beynini kullandığı için tehlikede olduğu duygusunu ve yönelimini hiç kaybetmemiştir.
