"Beynin çalışma sistemi sinir hücreleri (nöron) ve bunlar arasındaki iletişime dayanır. Yetişkin bir insanın beyninde 100 milyar civarında sinir hücresi bulunmaktadır. Bu sayı güneş sisteminde yer alan Samanyolu Galaksisindeki yıldızların sayısına yakın bir sayıdır.
Sinir hücrelerine daha öncede belirttiğim gibi biyoloji ve tıp biliminde nöron adı verilmektedir. Bir sinir hücresi üç bölümden oluşur.
Bunlar:
1. Soma (Nöron Gövdesi)
2. Dendritler (Nöron Gövdesinden Çıkan-Gelen Sinyalleri Alan Liflerdir)
3. Akson (Gövdeden Çıkan Ve Gelen Sinyalleri ileten Lifler)
Sinir hücrelerinin bölümlerinin önemli işlevlerini bu bölümde açıklamak beynin nasıl çalıştığını öğrenmede oldukça önemlidir.
Dendritler: Bir sinir hücresinde (nöronda) yüzlerce, binlerce dendirt bulanabilmektedir. Bu dendritlerin uzunlukları milimetrelerle anlatılır. Bu kadar kısa olmalarına rağmen Dendritler beynin işleyişinde oldukça önemli bir yere sahiptir.
Dendritler, çevre hücrelerden gelen sinyalleri alarak nöron hücresinin gövdesine ulaştırır. Buda bilgilerin çevreden alınmasında yani hafızanın etkili çalışmasında dendritlerin ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir.
Akson: Sinir hücresinin ana koludur ve her sinir hücresinde sadece bir tane akson bulunur. Aksonun görevi sinir hücresinin diğer hücrelere iletmek istediği sinyali taşımak, bu sinyali gerekli olan hücrelere iletmektir. Aksonun nasıl çalıştığını Mehmet Sağlam şöyle anlatıyor; “Akson boyunca taşınan bio-elektriksel sinyaller, kollara ayrılmış olan akson uçlarına gelince, diğer hücrelerin alıcı kolları olan Dendritlere direkt olarak aktarılmazlar. Çünkü bir akson terminali ile bir dendirt birbirine yapışık değildir.
Aralarında ancak elektron mikroskobu ile görülebilen bir “boşluk” vardır. Bu sinyal alışverişinin yapıldığı akson ve dendrit uçları ile aradaki boşluğun tümüne birden sinaps denir. Aradaki boşluğu da sinaps aralığı adı verilir. Beyindeki 100 milyara yakın nörondan yaklaşık 100 trilyon dendrit ve akson terminali çıktığı hesaplanmaktadır. Bu da 50 trilyon bağlantı yeri (sinaps) demektir. Böylesi astronomik sayılardaki ünitelerden oluşmuş bir ağ olarak iş gören bu şebeke’deki iletişimin devasa boyutları hayal gücümüzü fersah fersah aşar.”
Mehmet Sağlamında belirttiği gibi nöronlar arasında sonsuz olarak tanımlanabilecek bir iletişim ağı vardır. Bu iletişim ağı görme, duyma, dokunma, tat alma v.b. işlevlerini yerine getiren vücuttaki diğer hücrelerle de iletişim içerisindedir.
insanın öğrenmesini, konuşmasını, koşmasını, yemesini, içmesini bu nöronlar tarafından kurulan iletişim ağı sağlar. Beynimizdeki ortalama 100 milyar nöronun 10 bin başka nöronla bağlantı içerisinde olduğunu düşünürsek 100 katrilyonluk karmaşık bir iletişim ağı karşımıza çıkar.
Nöronlar arasında kurulan bu iletişim ağı arasındaki haberleşme hızı ise 380 km. dir. insanın zihinsel becerilerini artıran temel etken ise beyinde var olan hücre sayısının çokluğu değil, hücreler arasında kurulan bağlantı sayısıdır.
Beynin anne karnındayken başlayan gelişim sürecinde, her dakikada 250 bin sinir hücresi (nöron) meydana gelir. Bu sinir hücreleri arasında bağlantılar kurulmaya başlandıkça ve bağlantı sayıları artıkça insanın çevresindeki bilgiler (uyarıcılar), tepkiler, olaylar duyu organları yoluyla vücut içerisindeki gerekli bölümlere aktarılır.
Dış çevreden gelen bilgi (uyarıcı) sayısı artıkça nöronlar arasındaki bağlantı sayısı da hızla artmaya devam eder. Bu 100 milyar nöron arasındaki iletişim ağı ve nöronların bu ağ yoluyla haberleşmesi ve / veya etkileşmesi insanın yürümesini, koşmasını, duymasını, görmesini ve hafızayı etkili kullanmayı sağlar."
