Edebiyatımızda ilk kadın romancı Fatma Aliye'dir.9 Ekim 1862'de istanbul'da doğdu.Fransızca ve Arapça dersleri aldı; matematik, hukuk, Arap tarihi ve felsefesi okudu. 1879'da Faik Paşa ile evlendi. Edebi yaşantısına 1889'da George Ohnet'in Volonte adlı romanını Meram adıyla çevirerek başladı. Bu romanı "Bir Hanım" imzasıyla çevirmiştir. Fatma Aliye'nin bu çabası Ahmed Midhat tarafından Tercüman-ı Hakikat gazetesinde övüldü. Daha sonra yapıtlarında "Mütercime-i Meram" takma adını kullandı. 1892 yılında ilk romanı olan Muhadarat'ı yazdı. Bu romanında bir kadının ilk aşkını unutamayacağı inancını çürütmeye çalışır. Romanlarında çoğunlukla duygusal aşk temalarını işler. 1914 yılında yazdığı Ahmed Cevdet Paşa ve Zamanı son yapıtıdır. bu romanında Meşrutiyet sonrası siyasal yaşamı ortaya koymayı amaçlamıştır. Fatma Aliye 13 Temmuz 1936 tarihinde istanbul'da vefat etti.
NOTLar: 1867 Türk - Yunan Savaşı'nda yaralılara yardım etmek amacıyla Tercüman - ı Hakikat'te yazdığı makaleler aracılığıyla çok miktarda yardım malzemesi temin eden Fatma Aliye Hanım, 1908 yılında kurulan Cemiyet - i imdadiye adlı yardım derneğinin kurucusuydu. Söz konusu olan dernek, bilinen ilk resmi kadın derneğimiz olma özelliğine de sahip. Yazar, Millet Tiyatrosu'nda Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın himayesinde düzenlenen müsamerenin sonunda yaptığı güçlü ve ateşleyici konuşmasıyla da dönemin en güçlü kadınlarından biri olduğunu topluluklar önünde ortaya koymuştu. Emile Julyar adlı bir Fransız yazarının "Doğu ve Batı Kadınları" adlı kitabını Fransız gazetelerine yazdığı bir mektupla eleştiren Fatma Aliye Hanım, bu tavrı ile Paris'te büyük yankı uyandırmıştı. Aynı tarihlerde istanbul'a gelen ünlü Fransız yazarı Claude Farrere, kendisini ziyaret ettiğinde, Fatma Aliye'yi davranışından ve tepkisinden dolayı kutlamıştı.
