Osmanlıyı objektif olarak değerlendirmeye çalışmak, Osmanlıdan nefret etmek değildir. Maalesef denizlerde üstünlük sağlayamamıştır. Endenozya'ya, Sumatra adasına yardım konvoyları gönderilmiştir, ancak o yıllarda Portekiz Ümit burnunu dolaşıp Hint okyanusuna hakim olmuştu. ispanyollar Amerika'yı keşfetmişti. Dünya'ya hakim olmak öncelikle okyanuslara hakim olmayı gerektirir. Osmanlı bunu başaramadı. Osmanlı kadırgaları Okyanusa açılabilecek yeterlilikte değildi, Portekiz, ispanyol, ingiliz kalyonları ile baş edilemedi.
