1. Ülkenin Avrupa karşısında gerileyişinin din ile ilişkilendirilmesi bunun bir dönem devlet politikasına dönüşmesi, devletin bir dönem din ile kurduğu ilişkilerin sonucu.
2. Toplumda özellikle sanatla uğraşan bir grubun din karşıtı olması ve bu gruba sempati duyanların aynı yola girmesi.
3. Osmanlıdan beri ülkede mevcut gayrimemnun kesimin devleti din ile ilişkilendirmesi, tarihi bir takım olaylarda Müslümanları sorumlu görmesi
4. Bilimin her şeye kadir olduğu gibi saçma sapan düşünce, evrim gibi temelinde yaratıcıyı red etmenin olduğu düşüncelerin yayılması.
5. insanın kendini her şeye yeter görmesi.
6. Din dışı ideolojilerin üstünlük, dindarlığın zayıflık ve fakirlik ve cahillik olarak algılanması.
Benim tespitlerim bunlar, Emre Dorman'ın konuyla ilgili açıklayıcı bir kitabı var.
