Bâzan de mahkûmlar, köleler ve esirler çarpıştırılıp heyecanla seyredilir. Bu gibi çatışmalarda "barbar" denilen yabancı zümrelerin Romalıları eğlendirmek için birbirini yok etmeleri medenî(!) bir an'ane(gelenek) hâlini almıştır! Meselâ Konstantin devrinde esir edilmiş bir "barbar" ordusunun fertleri arenada birbirleriyle çarpışmaya mecbur edilerek neş'e ile seyredildikten sonra, bir devlet adamı resmî bir nutuk söyleyerek insanların yok edilmesini halk için bir eğlence hâline getirdiğinden dolayı imparatora teşekkür etmiştir!...
Bu vahşet sahneleri yalnız Roma'da değil, italya'nın ve Kuzey Afrika'nın bütün şehirlerinde uygulanmıştır!
O zamanki Romalılar kana susamış bir topluluk olarak tarif edilir ve o hâl bugünkü ispanyolların boğa güreşlerine karşı gösterdikleri çılgınca rağbet ile karşılaştırılır. Hatta bundan dolayı imparator Markus Orelyus'un gladyatör çarpışmalarına karşı nedense gösterdiği alâkasızlık bir aralık Romalıları isyana sevk etmiştir!
işte bu Romalılar kendilerini "medenî" saymışlar ve kendilerinden olmayanlara da "barbar" demişlerdir !
