Ya nolacadı? Bizim özelleştirmelere cuk diye oturuyor çünkü bizim özelleştirmelerde firmalar, bir iki çok kar getiren örnek dışında (Tüpraş sana bakıyorum) genelde yabancılara gidiyor.
Şimdi özelleştirme yalamaları şunu savunuyor: e doğrudan yabancı yatırım geliyor ya. Görünürde doğru bir tespit. Ama doğrudan yatırımın da işe yararı var işe yaramazı var. Adam senin Antalya'dan mis gibi villayı ucuza kapatıyor; doğrudan yatırım, Ama bunun sana veya Türk ekonomisine faydası ne? Satın alırken ödediği vergiler dışında hiç. Ayrıca sıfır bina değil de ikinci el alıyorsa o vergiler biraz daha düşüyor, dahası yapı stoğunu eritmediği için inşaat sektörüne de bir getirisi olmuyor.
Esas doğrudan yatırım, yabancının buraya gelip sıfırdan fabrika açması işletmesi vs yepyeni bir ekonomik katkı yaratması.
Ama var olan bir şirketi satın aldıklarında 1) kur paritesi nedeniyle zaten komik rakamlar ödüyorlar (TÜrk telekom anyone?), bir de her yıl elde edilen karın muhtemelen en az %50'sini kendi ülkelerine götürüyorlar. Satın alırken öne sürdükleri şartlar da cabası. Yabancı sermayeye muhtaç olduğumuz için ne deseler hev hev diye kabul ediyoruz. Tekel'den çerez parasına alınıp iki üç yıl sonra yurtdışındaki bir firmaya devasa rakamla satılan Mey içkiyi nasıl unuttunuz? Normalde özelleştirmelerde bir deadlock süresi vardır; hisselerini aldığı gibi satamaz ki al sattan kar elde edemesin, aldığı yatırıma katma değer kazandırsın; ama mey içki de adam aldı içini apartman dairesi döşer gibi döşedi, satın aldığı bedelin neredeyse on katına sattı. Biz satamaz mıydık? Böylesine beceriksiz bir özelleştirme idaresiyle, sıcak paraya kana susamış vampir gibi ihtiyaç duyan ekonomi yönetimiyle tabi satamazdık. Noldu? Bu doğrudan yatırım ne haltımıza yaradı? Bilmem kaç yıldır özene bezene büyüttüğümüz bir değerin bir parçası paçavra gibi satıldı. Bu doğrudan yatırım karlı mı şimdi?
Ayrıca yurtdışına yapılan kar transferleri bizim cebimize girmesi gerekirken dışarı giden paralar. istihdakm yaratıyor diye sevinebiliriz ama o istihdam sayesinde çalışanların cebine fazladan bir refah unsuru girmiyor; onlar köle gibi çalışıyor, çok uluslular parsayı topluyor.
Koç'lara sabah akşam saydıran akitler aslında oturup onlara teşekkür etmeli. Tüpraş gibi stratejik bir devi yurtdışına kaçırmadan elde tutabilecek satın alabilecek kaç türk firması/ holding'i var?
Doğrudan yatırımın avantajları, teknolojinin khow-how'ın da gelmesi; ancak o da bizim olmuyor FM hakları çerçevesinde elimizi bile süremiyoruz. Halihazırda know-how ve teknoloji geldiği için Ar&Ge'ye de ihtiyaç duymuyoruz, o yüzden çok acayip bir montaj sanayi ülkesi olarak yolumuza devam ediyoruz, ama onca tantanaya karşın hiçbir ilerleme sağlayamadan. Belki büyük kriz zamanları geride kaldı ama orta gelir tuzağına çakılıp kalmış basit bir latin amerika ülkesinden farksısız ve muhtemelen de daha kötüye gideceğiz.
