omurilik sinir sistemlerinden sorumludur. bir lösemi hastasi icin gerekli olan ilik ise akyuvarlarin üretildigi iliktir ve bu ilik omurilikte degil, kalça kemiğinde üretilir. yani kalca kemiginden alinan ilik; bagisiklik sisteminden sorumludur.
lütfen omurilikle alakali olmadigini cevrenizdekilere de duyurun!
bagisiklik sistemini tekrar kazanmak icin ilik bekleyen binlerce insan bulunmakta ve bu hastaligin ismi de lösemi, halk arasinda kan kanseri diye bilinmektedir. ilik nakli basit bir islemdir fakat; uygun iligi bulmak cok zor. bunun yani sira dünya genelinde bir gün icinde binlerce kisiye lösemi teshisi konulmakta. Bu ne demek biliyor musunuz? bir gün siz de bu hastaligin pencesine düsebilirsiniz ve nakil yapilmadigi taktirde hic bir sansiniz yok. sadece kemoterapi ile biraz daha zaman kazanilir. https://galeri.uludagsozluk.com/r/989877/+
bazi tip adamlari hastayi iyilestiren iligi bulduklarinda "gen ikizini veya ilik ikizini bulduk" diye müjdelerler ve gen ikizi konusunda da haksiz sayilmazlar. gelelim asil konuya.
her sey yolunda gitti ve siz donör olarak secildiyseniz, buna mutlaka sevinin. bilin ki; piyango size vurmus demektir. bir insanin yasami sizin vücudunuzda bulunan o büyülü sivida sakli.
ön bilgi: 1 hastanin ihtiyaci oldugu iligi bulmak icin "en az" 20000 (yazi ile yirmibin) kisinin uyum icin tahliline ihtiyac duyulmaktadir. bu sayi milyonlara da ulasabilmektedir ve hatta bazilarinin ilikleri yüz milyonda bire bile denk gelmektedir (yirmibinde bir ile milyonda bir kisinin iligi tutmaktadir).
sizden ilik nasil alinir?
iki cesit alma yöntemi var.
1. ) Periferik kök hücre bağışı:
bir hafta (genelde 5 gün) boyunca hormon (g-csf hormonu) tabletleri yutarsiniz. bu tableri almanizdaki sebep, kaninizda akyuvarlarin artmasini saglamaktir. bir hafta sonra hastaneye gidilir. bir kolunuzdan kan alinir, özel bir filtreden gecer, akyuvarlar o filtrede ayiklanir ve diger kolunuzdan kaniniz size tekrar verilir.
bu islem icin bir ameliyat gerekmez ve bir kac saat icerisinde bagisiniz tamamlanmis olur.
asagidaki resimde oldugu gibi: https://galeri.uludagsozluk.com/r/989875/+
2. ) Kemik iliği bağışı (bu yöntem ile donör oldum, kendi deneyimlerim)
Bu yöntemle genel anestezi altında vericinin kalça kemiğinden (omirilikten değil!) iğne ile toplam kemik iliğinin yaklaşık % 5'i alınır. iki hafta içinde kemik iliği kendini yeniler.
Bunun için normalde arka kalça kemiği bölgesine yapılacak iki küçük kesik yeterlidir (dikise bile ihtiyac duyulmaz, bi kac gün yarabandi yapistirilir). Toplama işlemi yüzükoyun pozisyonda gerçekleştirilir ve yaklaşık 60 dakika sürer. Kemik ilği alımından sonra birkaç gün boyunca ezik benzeri lokal bir yara ağrısı oluşabilir ama bir hayat kurtarildigi düsünüldükce bu agri da hafifler.
Kemik iliği toplama işlemi için verici iki ila üç gün hastanede kalır ve işlemi gerçekleştiren kliniğin tavsiye edeceği gün sayısı kadar da evde dinlenir.
(donör olarak ben bu yöntemi sectim, dikis bile atilmiyor. sadece bi kac hafta hafif agrilar olusuyor ama bir can icin o agrilarin önemi bile kalmiyor.)
öncelikle kimler bagista bulunabilir?
- türkiye genelinde 18 - 55 yasindaki herkez bagista bulunabilir. yurt disindaki bazi ülkelerde ise bu 16-55 yas arasi olabiliyor.
- BMI body mass index´si 40 ´in üzerinde olmak zorunda. Hesaplamasi: BMI = agirlik / boy ölcüsünün karesi (uzunluk²)
- kendisini saglikli hisseden hemen hemen herkes
kimler bagista bulunamaz? (bunlardan biri bende zaten var ben bagista bulunamam diye okumamazlik yapma, sonuna kadar okumani tavsiye ederim)
- agir sinirsel veya psikolojik hastaligi olan kisiler (antidepresan vb. ilaclar kullananlar veremez.
- epilepsi hastalari aile ici verebilir ama cevrelerinden birisine bagista bulunmak istiyorlarsa doktor ile ön görüsme gerceklestirmeliler. burada hastaya bir zararlari olmaz ama ilik verme islemi esnasinda bir kriz geciren donör kendi hayatini riske atabilir diye titiz davranilir.
- sistematik otobagisiklik hastaligi olanlar. örnegin; seker hastalari, romatizmasi olanlar veremez
- öncesinde kanser tedavisi görmüs kisisler.
- madde bagimliligi ve alkolik olanlar (sigara icenler verebilir)
- kalp rahatsizligi olanlar
- agir akciger ve solunum problemi olanlar
- agir tropik enfeksiyonu gecirmis olanlar. örnegin malarya
- hiv, hepatit b veya c, htlv, frengi hastaligina sahip olanlar. özellikle hepatit ve hiv kesinlikle.
- agir böbrek sorunlari olanlar
- kan veya bagisiklikla alakali hastaligi olanlar
bu arada önüne agir yazdiklarim, bildiginiz agir sorunlari olanlardir. örnegin; böbrek yetmezligi gibi.
"ben 10 sene önce böbrek tasi aldirmistim, böbregimde sorunlar var" diyenler verebilir.
ayrica; ota boka antidepresan almanin zararlarindan birisi de zaten kendinize yardimi dokunmuyor, cevrenize de yardimci olmaniza bu sekilde engel oluyor. ota boka antidepresan yazan doktorlara diploma verenin... neyse devam ediyorum.
öncelikle iligin alinabilmesi icin size en yakin olan bir hastane ayarlanir. bu hastanede gerekli kosullar olusturulur. sizi genel bir kontrolden gecirirler. akcigerler, böbrekler, kondüsyonunuz, kisacasi; sagliginizin durumu incelenir.
saglik durumum el vermiyor, baska nasil yardimda bulunabilirim?
sadece bir uyum tahlili 120 tl üzerinde tutmaktadir. saglik durumu el vermeyen fakat ekonomik olarak bir sorun yasamayanlarin kök hücre bankalarindan birisine yardimda bulunmalari. ekonomik dururmum da yok deniliyorsa; baskalarina duyurmak, cesitli organizasyonlarla diger insanlarin ilgisini cekerek yardimda bulunulabilinir.
peki nasil ve nerelerde organizasyonlar yapabilirim?
öncelikle bu tür organizasyonlarda kök hücre bankalarindan yardim alinilabilinir. okul/uni, is yerleri, dernekler, mahalleler vb. büyük topluluklarin yasadigi veya bir araya geldikleri yerlerde.
belediye baskanlari, valiler, muhtarliklar, okul müdürleri/rektörler, patron veya ustabaslarindan bu konu hakkinda size yardim etmelerini istemeniz size bir sey kabettirmez.
kankanseriyle hasta bir savas halindedir ve ona moral vermek de cok önemlidir. onun yasadiklarini hisedemezsiniz fakat; empati kurarak onun yasadiklarini anlamaya calisabilirsiniz.
GÖNÜLLÜ VERiCi MERKEZLERi
BATI AKDENiZ GVM ANTALYA Etiler Mah. Evliya Çelebi Cad. 861. Sok. No:3 Muratpaşa/ANTALYA 0(242) 310 55 55
BATI ANADOLU GVM ESKiŞEHiR Gündoğdu Mah. Erciyesdağı Sok. No:5 K:2 ESKiŞEHiR 0(222) 237 71 81
BATI KARADENiZ GVM DÜZCE Eski istanbul Caddesi Anıtpark Karşısı/DÜZCE 0(380) 514 38 33
DOĞU AKDENiZ GVM GAZiANTEP Alleben Mah. Kemal Köker Cad. Şahinbey/GAZiANTEP 0(342) 232 66 66
DOĞU ANADOLU GVM ERZURUM Çat Yolu Üzeri Muratpaşa Mah. TOKi Karşısı 112 Acil Arkası Yakutiye/ERZURUM
0(442) 342 70 85
not: bu konu hakkinda sorusu olanlar yukaridaki vermis oldugum linklerden faydalanabilir veya telefon yoluyla bir merkezi arayabilir, hic olmadi bana özel mesaj yoluyla sorabilirler.
