1258 yılında bağdatı yakıp yıkan moğollar 1259'un son aylarında tekrar batıya ilerlemeye başladılar. tek başına moğol saldırılarına karşı koyamayacağını anlayan suriye eyyübi sultanı yusuf nasır memlüklülerden yardım istedi. bu yardım talebi ve yaklaşan moğol tehlikesini görüşmek üzere toplanan memlük emirleri sultan mansur ali'nin yaşının küçük olduğu için tahttan indirilmesi ve yerine seyfettin kutuz'un sultan olmasına karar verdiler. moğullar ise ocak 1260'ta halepi ele geçirmiş ve yağmalamıştı. halepin akıbetini öğrenen yusuf nasırın ordusu dağılmış kendisi de gazzeye kaçmıştı. mart ayında şam kapılarını açarak teslim oldu. uzun bir süre geçmeden nablus ve gazzede teslim oldu. nasırın hizmetinde olan baybars ise teslim olmak yerine savaşmak istiyordu. mısır tahtına kutuz geçtiğini öğrenince aralarının bozuk olmasına rağmen hizmetine girmek için kutuza başvurdu. Moğollara karşı güç toplamak isteyen kutuz baybarsı kabul etti. bu olaylarla hemen hemen aynı tarihlerde ilhanlı hükümdarı hülagü mısıra elçilik heyeti ve kutuza telim olmasını aksi takdirde mısır ele geçirilip yağmalanacağını söylediği bir mektup göndermiştir. kutuz elçileri kovmuş ve 20000 kişilik bir orduyla suriyeye doğru ilerlemeye başlamıştır. kutuz baybarsı ordunun öncü kuvvetinin başına getirmiş savaşın kazanılması durumunda halep emirliğine getirilmeyi vaat etmiştir. ermeni süvarileri ve gürcü piyadeleri ile desteklenen moğol ordusuda kitboğa komutasında filistine doğru yola çıkmıştı. sahil boyunca ilerleyerek akkaya ulaşan kutuz moğol ordusunun yaklaştığını haber alınca ayn caluta gitti. bölgeyi iyi tanıyan memlükler hilal taktiğini uygulamaya karar verdiler. süvariler ayn calut mevkisinin etrafındaki tepelerde saklanırken baybars komutasındaki öncü birlikler moğollara hücum etti. memlük ordusunun tamamının üstlerine geldiğini zanneden moğollar tüm güçleriyle taarruza geçtiler. bir süre savaşan baybars sahte ric'ata başladı. memlük ordusunun bozulduğunu düşünen kitboğa bütün orduyla baybarsın peşine düştü. moğol ordusunun kurulan tuzağa girmesiyle beraber kutuz moğolların arkasını ve kaçış yollarını çevirmiş baybars ise geri dönürek kuvvetli bir şekilde hücuma geçmiştir. atlı okçular ve ilk defa savaşlarda kullanılan patlayıcılarlar saldıran memlükler kitboğada dahil moğol ordusunun neredeyse tamamını imha etti. böylece 43 yıl önce dünyayı fethetmek için mğolistandan yola çıkan moğol orduları ilk defa yenilmişti. memlükler bu savaşla yeni kurulan devletlerini tehdit eden en önemli gücü yenmişlerdi. moğollar daha sonra defalarca suriye ve filistine saldırsalarda önemli bir başarı kazanamadılar. kutuz zaferin keyfini çıkaramamış ve öldürülmüştür. baybars çok büyük bir prestij kazanmış ve kendisine verdiği halep emiri olma sözünü tutmadığı için kutuz öldürmüş ve memlük tahtına geçmiştir. baybars hem bu savaşta hem daha sonra yaptıklarıyla adını türk tarihine altın harflerle yazdırmıştır.
