1-1961 anayasası, bir tarafı, 27 mayıs darbesini yapan milli birlik komitesi ve diğer tarafı temsilciler meclisinden oluşan kurucu meclis tarafından hazırlanmıştır. daha sonra anayasa projesi halkın reyine başvurularak kabul edilmiştir.
2-1961 anayasası, halkçılık ve devletçilik umdelerini kabul etmemiş, milliyetçilik prensibini ise ''mili devlet'' şeklinde kabul etmiştir.
3-1961 anayasası, içtimai devlet prensibini ilk defa kabul etmiştir.
4-1961 anayasası sosyal ve ekonomik haklar ve vazifeleri ilk defa anayasa seviyesinde tanıyan anayasadır.
5-1961 anayasası, iki meclisli bir parlamento kurmuştur. cumhuriyet devrinde ikinci meclis kuran tek anayasa budur. bu ikinci meclisin adı cumhuriyet senatosudur.
6-reis-i cumhur yedi senelik bir müddet için tbmm üyeleri arasında tbmm tarafından seçiliyordu. aynı kişinin arka arkaya iki defa seçilmesi yasaktı.
7-1961 anayasası ilk defa yüksek hakimler heyetini kurmuştur.
8-1961 anayasası ilk defa anayasa mahkemesini kurmuştur.
9-1961 anayasası devrinde 12 mart 1971 tarihinde sivil idareye ordunun kısmi bir müdahalesi olmuştur.
10-12 mart devrinde 1971-1973 yılında 1961 anayasasında pek çok değişiklik yapılmıştır. bu değişiklikler, temel hak ve hürriyetleri sınırlandırmaya, icra organını tahkime, mahkeme murakabesini zayıflatmaya yönelik değişikliklerdir.
11-askeri yüksek idare mahkemesi ilk defa 1961 anayasasında 1971 yılında yapılan değişikliklerle ihdas edilmiştir.
12-1961 anayasası, 12 eylül 1980 tarihinde yapılan askeri darbe neticesinde yıkılmıştır.
-teşri salahiyeti millet meclisi ve cumhuriyet senatosu olarak iki meclis arasında bölüşülmüştür. parlamenter nizam tatbik edilmiştir.
-devlet planlama teşkilatı kuruldu. (1960) kalkınma ve yıllık planları hazırlar.
-27 mayıs 1960 müdahalesiyle birlikte muvakkat bir anayasa nizamı kurulmuş ve meclisin salahiyetleri ile mücehhez milli birlik komitesi (mbk) teşekkül ettirilmiştir. mbk, kurucu meclisin askeri kanadını teşkil ederken danışma meclisi sivil kanadı oluşturuyordu. bu komitenin kurduğu kurucu meclis anayasa ve seçim kanunlarını yapmakla vazifelendirilmiştir. kurucu meclis azalarının bir bölümü iki dereceli seçimle seçilen azalardan, bir bölümü siyasi partilerin kendi seçtikleri temsilcilerden, diğer bölümü de çeşitli müesseseler'in (üniversiteler, barolar, mahkeme organları gibi) temsilcilerden oluşmuştur. azaların bir bölümü de devlet reisi ve milli birlik komitesi tarafından intihab olunmuştur.
-anayasa'nın üstünlüğü: anayasa'nın 8.maddesi ile anayasaya muhalif kanunların çıkartılamayacağı, tatbik edilemeyeceği belirtildikten sonra, anayasanın teşri, icra ve mahkeme organları ile idareyi ve ferdleri bağladığı belirtilerek anayasanın üstünlüğü gerçekleştirilmiştir. ayrıca kurulan mahkemeye dair murakabe mekanizması ile mühim bir teminat nizamı getirecek anayasanın üstünlüğü sağlanmaya çalışılmıştır. anayasa mahkemesi kurulmuştur.
-kuvvetler ayrılığı prensibi: kanun yapma salahiyeti tbmm, muhakeme salahiyeti mahkemelere ve icra salahiyeti reis-i cumhur ve bakanlar heyetine verilmiştir. mahkeme kuvvetinin müstakilliği ile pratik, ehemmiyet kazanmaktadır.
-devlet iktidarının paylaşımı: iki meclis sistemi getirilmiştir. buna göre meclis yani teşri organı millet meclisi veya cumhuriyet senatosu olarak 2'ye ayrılmıştır. umumi idare içinde muhtari idareyle, kendi kendilerini idare salahiyetine sahip müessese'lerin yapılanmasına izin vermektedir. misal; üniversiteler ve radyo televizyon idarelerinin mevki bu şumüldeydi.
-çoğulcu cemiyet yapısının tekamül ettirilmesi; siyasi partiler teminatlı bir hukuki statüye kavuşturulmuştur. sendikalar hakkında düzenlemeler, iş hukukun gelişimi ve demokratik esaslara mutabakatı cihetinden ehemmiyetli neticeler doğurmuştur. muhtar statüye sahip amme müesseseleri kurulmuştur.
-temel hakların genişletilmesi ve tahkimi; önceden izin almaksızın toplantı ve yürüyüş yapma hakkı getirilmiştir. temel hak ve hürriyetler, anayasanın sözüne ve ruhuna münasip olarak kanunla tahdid edilebilir. bu madde ile temel hak ve hürriyetlerin tahdidi ağırlaştırılmıştır. 1961 anayasası ile temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması, mahkemeye dair murakabeye tabii kılınacak mühim bir terakki sağlamıştır.
-içtimai devlet: gaye içtimai adaleti, sulhü ve içtimai muvazeneyi temindir. bu gayeye vasıl olmak için devlet faal olarak ekonomik ve içtimai hayata müdahale ederek içtimai devlet idrakini tatbikle mükelleftir.
-parlamenter sistem; teşri ve icra'nin yumuşak bir şekilde ayrıldığı nizamdır. yarı doğrudan demokrasilerde görülür. en mühim vasıtası referandumdur. referandumi anayasa değişikliklerinde halk reyine müracaat edilmesidir.
1961 anayasasının hükümleri
1961 anayasası, ''anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı prensibini açıkça kabul eden bir anayasadır.
Umumi Esaslar- 1961 anayasasının umumi esaslar başlığını taşıyan birinci kısmında devletin şekli, cumhuriyetin vasıfları gibi temel umdeler düzenlenmiştir. devletin şekli mevzunda bir yenilik yoktur. devletin şekli, cumhuriyettir.
temel hak ve hürriyetler- 1961 anayasasında temel hak ve hürriyetler ikinci kısımda düzenlenmiştir. bu kısmın birinci bölümünde temel hak ve hürriyetlere müteallik umumi hükümler, ikinci bölümde ferdin hakları ve vazifeleri, üçüncü bölümde içtimai ve iktisadi haklar ve vazifeler, ilk defa sistematik olarak 1961 anayasasında düzenlenmiştir. bu 1961 anayasasının ehemmiyetli bir yeniliğidir. 1961 anayasasının, 1924 anayasasına göre, temel hak ve hürriyetlere daha vasi bir yer verdiği hemen müşahede edilmektedir. keza bu anayasa temel hak ve hürriyetler sınırlandırılmasını oldukça teminatlı bir nizama kaim kılmıştır.
teşri organı- 1961 anayasası 1924 anayasasından farklı olarak ''çift meclis nizamı'' nı kabul etmitir. Ancak bu bahiste ilk değildir; çünkü yukarıda gördüğümüz gibi 1876 Kanun-u Esasisi de iki meclisli bir parlamento kurmuştu.
