tam ismi muhammed b. ebu bekr b. eyyub b. sa'd b. hariz olan ibn kayyim, sam'a bagli havran kazasinin gunumuzde ezra adiyla anilan zer'a koyunde dunyaya gelmistir. kendisine "dinin gunesi" anlamina gelen "semsuddin" lakabi da verilmis olan ibn kayyim, 1292-1350/691-750 yillari arasinda yasamistir.
ibn kayyim, pekcok ilim dalinda eserler veren cok yonlu bir âlim olmasini, belki de onlarca ustattan ders almasina ve yine kendisi de cok yonlu bir âlim olan ibn teymiyye'nin en parlak ogrencisi olmasina borcludur. ogrendigi ilim dallarinin her birini zamaninin en unlu âlimlerinden okumustur. ibn kayyim, fazileti ve ilme bagliligiyla taninmis olan bir ailede yetiserek, basta dine dair ilimler ve dilbilim olmak uzere pekcok alanda ders verme seviyesine ulasincaya dek basariyla tahsiline devam etmistir. o, bilahere sadriye medresesinde ders okutmus ve bir muddet de "cevziyye"de imamlik yapmistir.
islâm âleminin icte anarsi ve kaosla calkalandigi ve dista da mogol-tatar tehditleri altinda yasadigi bir doneme yetisen ibn kayyim, kur'an'a ve sunnet'e yonelerek birlik ve beraberlige cagirmis, ayriliga siddetle karsi cikmistir. oncelikle, islâm dininin kaynaklarina, bozucu yeniliklerden (bid'at) uzak bir tavirla yaklasarak sahabîlerin goruslerine baglanmayi hedefleyen ibn kayyim'a gore hz. peygamber'in asil mirasi da budur.
ibn kayyim, koru korune taklide karsi cikmis, bilime ve gercege olan bagliligi nedeniyle arastirmalari neticesinde varmis oldugu sonuclari neye mal olursa olsun aciklamaktan kacinmamistir. ibn kayyim'in en ayirici vasiflarindan biri, dusunce ozgurlugune yonelik cagrisidir. ona gore bu, yasadigi toplumun en âcil ihtiyaciydi. bu yuzden kuru taklide karsi cikarak ictihadi savunmustur. bu dusunceleri ve tavirlari sonucunda ibn kayyim, cesitli baskilara ve eziyetlere maruz kaldigi gibi defalarca hocasi ibn teymiyye ile birlikte zindanlarda ayri hucrelere kapatilmis ve ancak hocasinin vefati uzerine tutukluluktan kurtulabilmistir. ibn kayyim, tum bu olumsuz kosullar icinde dahi cok degerli ogrenciler yetistirmeye ve eser vermeye devam etmistir. ogrencileri arasinda hadis, tefsir ve tarih bilgini ibn kesir (o.774 h.) ile hanbelî mezhebinin meshurlarindan tabakat yazari ibn receb (o. 794 h.) akla gelen iki isimdir. cagdaslari tarafindan, yasayan bir ansIklopedi oldugu soylenen ibn kayyim, 751/1350 yili recep ayinda sam'da yatsi ezani vakti vefat etmistir. emevî camii'nde namazi kilinarak babu's-sagir isimli yere ebeveyninin yanina defnedilmistir. ardinda fikih, usûl, siyer ve tarih gibi ilim dallari basta olmak uzere pekcok konuda her biri yuksek bilimsel degere sahip elliyi askin eser birakmistir. bu degerli eserlerden bazilari sunlardir: zâdu'l-meâd, medâricu's-sâlikîn, bedâiu'l-fevâid, kitabu'r-rûh, ed-dâu ve'd-devâ, fazlu'l-ilm, i'lâmu'l-muvakkiîn, ravdatu'l-muhibbîn ve nuzhetu'l-mustâkîn... **
