hiçbir bok fark etmezdi toplumların şekillenmesinde elbette din muazzam bir etkiye sahip ancak din de toplumların çok daha eskiye dayanan reflekslerine ve anlayışlarına göre şekillenir unutmamak gerekir. iran'daki islam ile suriye'deki islam ile azerbaycan'daki islam aynı mıdır? ya da isveç'teki hıristiyanlık ile polonya'daki hıristiyanlık aynı mıdır? mezhep farkına hiç girmiyorum bile.
türkiye hıristiyan olsaydı büyük ihtimalle yine cahil ve okumamış bir toplum olarak yaşamına devam ederdi görünüşte büyükmüş gibi görünen farklılıklar görebilirdik elbette ama "öz" korunurdu ve aynı sığır sürüsü bu sefer hıristiyan bir sığır sürüsü olarak yollarına devam ederlerdi. çözüm dinde değil maalesef. yukarıda dediğim gibi dinler toplumları değiştirir ama en nihayetinde o dini yaratanlar ya da kabul edenler de yine aynı toplumlardır.
islamiyet ile hıristiyanlık arasındaki hoşgörü farkı ya da "dünyaya daha açık olma" gibi meseleler "temelde" bir anlayış farkıdır, maddi farklılıklar bu "anlayış" farklılıklarının üzerine inşa edilir. islamiyet neden orta avrupa'dan değil de arap yarım adasının güneyinden çıktı? işte bütün mesele bu hamletçim. öpüyorum seni.
ek: ben burada sosyoloji diyorum, toplum refleksleri diyorum, coğrafya'nın bağlayıcılığı diyorum adam hala türklük mürklük, feth, viyana kapıları, bayrak, ezan bilmem ne diyor anlatabildim mi ne demek istediğimi? kafa bu yani bu öyle dinle minle değişecek bir şey değil. bilgi'yi ya da "anlama hevesini" ya da merak dediğimiz o mefhumu bu kafalarda bulamazsın ve bu dinden bile daha gerilere dayanan bir meseledir.
ek 2: "hayatında eline ibn-i haldun almamış sosyologların, hayatında eline ibn-i rüşd-gazali almamış ilahiyatçıların ve hayatında harezmi'yi duymamış matematikçilerin ülkesi burası."daha ne diyeyim? (bilerek doğu'dan örnek veriyorum ki az utansınlar).
türklük der türk tarihi der zeki velidi bilmez, Bahaeddin Ögel bilmez, yerasimos bilmez, uzunçarşılı bilmez, yani bilmezoğlu bilmez, babası da bilmez, dedesi de bilmez ama türklük dedim mi akan sular durur!!! hay canına yandığımın memleketi!! ha evet allahtan ilber ortaylı meşhur da onu duymuştur.
