her insanın kendi mantığı vardır, kendi düşünce yapısıyla geliştirdiği. daha genele yayalım, mantık zaman - mekan vs. gibi değişken kavramlara bağlı değil midir?
bin yıl önce uzaya çıkmak bir savaşçıya mantıklı geliyor muydu? ya da internet yüz yıl önce kimin mantığına yatıyordu? google denen bir sitenin reklamlardan parayı kırması sanmam ki çok kişiye hâlâ mantıklı gelsin.
bir insanın ayı ortadan ikiye bölmesi, asasını vurduğu taştan su çıkarması gibi hususlar çoğu arkadaşa mantıksız geliyor şimdi. ben her şeyi yaratan allah dilerse elbette olur diye düşünüyorum, çok da memnunum bu hâlimden. biliyorum ki allah bir şeyi dilerse ona elbette "maddi" sebepler de oluşturur.
yani allah diler,fay kırılır ve deprem olur. allah diler, ne bileyim ulan basınç artar ve fay kırılır. allah o basıncın artma sebebini de diler ve olur, nereye gider bu zincir? fayın kırılıp depremin oluştuğunu yeni öğrendik, peki bu öğrenmemiz allah dilediği için deprem sebepleri oluşur gerçeğini değiştirir mi? mesele bu, mantık bu.
senin mantığın eğer "ahaaa fay kırılıyor da ondan deprem oluyormuş meğerse, allah falan yok hacı" doğrultusunda çalışıyorsa pekâlâ "o zamanlarda arabistan'da patates de yokmuş tütün de, al sana işte islam'ın evrensel olmadığının kanıtı" şeklinde de düşünürsün. senin mantığın budur ve islam sana uygun gelmez.
ama eğer; "patates besleyicidir ve bu yüzden haram değildir ama tütünün zararı çoktur" şeklinde düşünürsen bu da mantıktır. çünkü islam şekille ilgilenmez amaçla ilgilenir. domuz eti de yiyebilirsin, eğer açlıktan öleceksen. ne kadar mantıklı.