bir realitedir. tamamı olmasa bile vüdumuzun belli bir kısmı yıldızların tozlarından oluşmuştur. nasıl mı?
tüm elementler arasındaki en küçük ve basit element hidrojendir. sadece bir proton ve bir elektrona sahiptir. yani hidrojen, maddenin en temel formudur. dört hidrojen çekirdeği füzyon ile bir araya geldiğinde ise helyum oluşur. hidrojenden daha ağır olan elementler ve evrendeki her madde- yıldızların patlamaları sonucu meydana gelir.
yıldızlar yaşamlarının çoğunu yapısındaki hidrojeni helyuma çevirerek geçirir. ancak daha büyük yıldızlar füzyon ile helyumdan daha ağır kütleli elementlerin oluşumuna olanak tanırlar. sonrasında karbon yaabilmek için üç helyum atomu bir araya gelir. sonrasında nitrojen ve oksijen ve ta ki 26. element olan demire gelene kadar füzyon ile bu şekilde maddeleri oluştururlar. bunlar vücudumzda olan maddeler. ancak vücudumuzda demir gibi daha ağır elementler de mevcut. peki bunlar nereden geliyor?
bazı kırmızı devlerin* çekirdekleri içe çöküp daha çok ısınır ve 83. element bizmuta kadar olan maddeleri oluşturacak biçimde demir çekirdeklerini dahi füzyona sokacak yeterince ısıyı üretebilirler. faakat bununla da bitmiyor.
en ağır elementleri oluşturan yapılardan biri de süpernovalardır. bu en ağır elementler ancak ve ancak bir yıldızın çöküşü ve sonunda patlamasıyla meydana gelebilirler. altın, gümüş, kurşuni uranyum... bunların hepsi nükleer yakıtı tükenip muazzm kütleleri kütleçekimi etkisiyle kendi merkezlerine çökmüş ve sonra kendilerinden geriye kalanları gaz ve toz bulutları olarak uzaya fırlatan yıldızlar tarafından meydana getirildi.
bu bulutlar daha sonrasında başka yıldızları, başka gezegenleri ve nihayetinde bizi oluşturdular. peki ne kadarımız yıldız tozundan meydana geliyor?
ortalama bir insanın yaklaşık %53'ü h20'dur. vücudumuzdaki hidrojen atomu zaten evrenin en başına dek var olan bir şeydi ve bunun için yıldızlara hiç gerek yoktu. ancak bedenimizde bulunan diğer elementlerin hepsi yıldızlardan gelmiştir. biliyoruz ki içimizde çok fazla miktarda su bulunmakta. yani hidrojen açık ara vücudumuzdaki en fazla olan atomdur. bu da vücudumuzdaki toplam atom sayısının %62'sine tekabül eder. geriye kalan %38 ise yıldız tozudur. bui hidrojen olmayan her şey demek. oksijen, karbon, nitrojen kalsiyum tüm bu elementler kırmızı dev yıldızlar ve süpernovalar tarafından üretildi.
ancak hidrojen aynı zamanda en küçük ve en az kütleli atomdur. bu yüzden kütle açısından bedeninizin kimyasını ölçmek isterseniz, yalnızca yaklaşık %10 hidrojensiniz demektir. yani kütle açısından %90 yıldız tozusunuzdur.
