italyan marksist kuramcı ve lider. 1891-1937 arasında yaşamış italya komünist partisi genel sekreteri ve milletvekili. mussolini'nin faşist italyasında bolşevik devrimin savunucusu olarak hapishane'de ve dışarıda yaptıklarıyla dünya devrim tarihine geçmiş kişilik. kuramları ile sadece marksist ideolojiyi geliştirmemiş, burjuvaziye de pek çok kavram vermiştir. çok yönlü olarak irdelenmesi gereken kişi.
hapishane öncesi ve sonrası diye aslında kuramları ikiye ayrılabilir. öncesinde kızıl devrimin militanca savunan ve faşizme karşı birleşik cepheyi savunan lider. diğer bir yanda sivil toplum önerileri ile bugün radikal liberalleri etkileyen kişi. 1923 yılında komünist partinin stratejilerini belirlemesine karşılık yapılan taktiksel hatalar faşistlerin karşı devrimine yol açsa dahi gramsci hayatının en iyi eserlerini ve en çok tartışılan eserleri bu karşı devrim sonrası milletvekilliğinden hapishane'ye gittiğinde yazmıştır. hegemonya, organik aydın-geleneksel aydın, faşist düzenin tahlili ve praxis'i marksist kurama armağan etmiştir.
hapishane sırasında yaşadığı zorluklar ve baskılardan dolayı marksizmi kendine ait bir dille geliştirmeye çalışmış, lenin'den büyük filozof olarak bahsetmiştir. kanımca marksizme en büyük katkısıda ideolojik savaşın nasıl vereceğini dile getirmesidir. emekçi kitlelerinden çıkan bilinçli organik aydınların mücadeledeki önemini vurgulamıştır. aynı zamanda emekçilerin merkezi kapitalist ülkelerde neden devrimi yapamadığını anlatmış ve gene organik aydınlar vasıtasıyla nasıl ideolojik bilince nasıl varılacağından söz etmiştir kitaplarında. ayrıca emekçilerin mücadelesinin yalnızca ekonomik olmadığını yani bir bakımdan altyapının üstyapıyı çok fazla etkileyebilecek bir yapı olmadığından bahsetmiş ve sınıf mücadelesinin zorunlu yanını ortaya koymuştur: siyasal bilinç bu konuda lenin'in ardılı sayılabilecek biridir ve sıkı bir leninci olarak bilinmektedir.
1937'de öldüğünde arkasında onlarca yazı ve makale bıraktı. yaşadığı baskılar yüzünden karmakarışık anlamlar içeren ve bu nedenle pek çok tartışmaya yol açan makalelerdi bunlar. bugün bile değişik youmlamaları ardılları tarafından devam etmektedir bu büyük kuramcının.
