Pek ala olunabilir efendim, öncelikle gereksiz girilen bu kavram karmaşasını şöyle izah etmek gerekir: Öncelikle milliyetçilik ve ümmetçilik arasında yaratılmaya çalışılan çatışmanın kimin ya da kimlerin ekmeğine yağ süreceği açıktır. Aksine; milliyetçilik ve ümmetçiliğin birbirinin karşıtı olmak yerine, birbirlerinin tamamlayıcısıdır. Ayrı topraklarda yaşayan Müslüman milletler, her ne kadar kültürel olarak birbirlerinden farklı olsalar da aynı inanca mensup olmaları itibariyle aynen vücut gibi bir bütün oluştururlar.
Bugün islam dünyasına baktığımızda, bir ümmet vücudundan bahsetmek mümkün değil. Ümmet organları darmadağın ve paramparça! Ümmetçiliğin en son vücut bulduğu kudret Osmanlı imparatorluğu bunu elinde tuttuğu hilafet gibi birleştirici bir güç ile sağlardı. Şimdi Osmanlı imparatorluğunu yıkarken Hilafet gibi önemli bir unsuru da tarihten silenlerin nasıl bir gücü yok ettiğinden ve bunu da ne kadar sinsice ve başarılı bir şekilde yaptıklarını ve hizmetkarı oldukları güruhu bu anlamda nasıl memnun ettikleri tekrar düşünülebilir.
