karız; kelime anlamı olarak "yeraltı sulama sistemi" dir.
yerçekiminden başka bir güç kullanmadan ve yerin altından suyu, Tanrı Dağlarının zirvelerinden başlayıp Turfan havzası'na kadar uzanan ve bu esnada Taklamakan Çölü'nün 60 km. boyunca 110 m. altından geçiren ve toplamı 5100 km. uzunluğundaki kanallardır uygur karızları.
işte günümüzde "turfanda" diye tabir ettiğimiz, mevsiminden evvel yetiştirilen meyve ve sebze ürünleri bu karız sistemi sayesinde yetiştirilmiştir.
yani mevsimsiz istenen bir ihtiyaç maddesi nerede bulunur? diye sorulduğunda bu sorunun cevabı "turfan'da" yani "turfan havzasında" olarak verilmiştir ki bu da günümüzdeki "turfanda" sözcüğünün temelini oluşturur.
