1) gönüllülerinin kimi sevip kimi sevip kimi sevmediğine bakılmaz. internetten kayıt olan herkes görev alabilir.
2) kişilerin mesleklerine de bakılmaz. seçmen olabilen ve 657'ye tabi olmayan herkes müşahitlik görevi alabilir.
3) eğitimlerimiz kapalı değildir, ön kayıt gerektirmez, girerken de kayıt gerektirmez. kimse size adınızı dahi sormaz. elini kolunu sallayan 'yav ne oluyor bu eğitimlerde' diye merak edip katılabilir. bu eğitimlerin yerinin ve zamanının açıklanması internet sitesinden yapılır, bunları görebilmek için üye/gönüllü kaydı/girişi yapılması gerekmez. eğer bu da zor geldiyse sayfada gene bir eğitim videosu bulunmakta.
4) herhangi bir partiden para kabul edilmez. finansmanı tamamen açıktır. devletin her görevlisi istediği gibi gelip kontrol edebilir.
bunlar oy ve ötesi hakkında dolaşan yanlış bilgilerin düzeltilmesi adına ufak cevaplardır. gel gelelim usulsüzlük iddialarına.
bu iddialar genellikle seçim kanununu ve genelgesini yeterli bilmeyen kişilerin iddiaları olduğunu düşünüyorum. ve kanuna ve 135'inci genelgeye göre cevap vermeye çalışalım.
1) sandık kurulu, biri devlet tarafından atanan sandık kurulu başkanı olmakla beraber en az dört, en fazla yedi kişiden oluşur. en çok oy alan beş parti kurula katılması adına biri asil biri yedek olmak üzere iki müşahit gönderebilirler. bu kurul dört kişiye tamamlanmadan seçim işlemi başlatılamaz. asgari dört kişinin tamamlanmasından sonra kalan yerlerin doldurulması zorunlu değildir, bu tamamı ile sandık başkanının kendi kararıdır. en çok oy alan beş partinin temsilcileri dışında birisi daha alınacak ise seçim tamamen sandık kurulu başkanına aittir. eğer siz o beş partiden birinin müşahidi değilseniz sizi almak zorunda değil. okuma yazma bilen herhangi bir seçmen o kurulda sandık kurulu başkanının ricasıyla yer alabilir. yani sandık başında devletin görevlileri olmaz, devletin bir adet görevlisi olur. diğerleri parti müşahitleridir, parti müşahidi değilse okuma yazma bilen seçmendir.
2) her seçmen oyunu kullanmadan önce kimliğini kanıtlamak zorundadır. kimlik tespitinden de kurul sorumludur. yani iddia edildiği gibi kurul dışındaki birisi, parti müşahidi olsa dahi seçmene gbt sorar gibi 'ver bakayım ben seni tespit edecem' diyemez, böyle bir hakkı yoktur. böyle bir işe girişen müşahidin sandık kurulu başkanı tarafından derhal uyarılması gerekir.
3) müşahitler bir dernek üyesi olamaz diye bir kanun yoktur. seçmen olabilen ve 657'ye tabi olmayan, herkes müşahit olabilir. ancak bir dernek adına değil ancak bir parti adına müşahitlik yapılabilir. oy ve ötesi gönüllüleri de dernek adına değil, partiler adına müşahitlik yapmaktadır.
4) seçimler hakimler tarafından yapılmaz, ysk tarafından yapılır. bir usulsüzlük iddiası olduğunda ve bu iddia ile ilgili gerekli itirazda bulunursa ancak o zaman yargı sistemi, ve dolayısı ile hakimler devreye girer.
5) sandık kurulu başkanı, kurul üyesi olmayan müşahitlerin sandıktan uzak durmasını isteyebilir. bu da onun kendi kararıdır. ancak sandık alanından çıkmasını isteyemez. örnek: arkadaşım sen beş metreden fazla yaklaşmayacaksın (bu sandık kurulu başkanının vermeye hakkı olan bir karar). kötü örnek: izleyemezsin (müşahitlerin seçimi gözlemleme, uyarıda bulunma, ve şikayet etme hakkı engellenemez suçtur).
6) sadece müşahitler değil, hiç kimse seçim alanında (sandık alanı değil. sandık alanı sandığın bulunduğu oda-sınıftır. seçim alanı ise bina ve bahçesidir) oy tavsiyesi veremez. bu (hafif de olsa) suçtur.
maalesef sandık kurulu başkanları ve parti müşahitleri ne yapmaları ne yapmamaları konusunda bilgisiz. bu bilgisizlik partilerin tembellikleri ve eksiklikleri. bu yeni bir şey değil. hep vardı ancak oy ve ötesi kurulduğundan beri azalıyor. oy ve ötesi ülkeye demokrasi getiremez ancak demokrasimizdeki eksiklikleri gidermek için çalışıyor. her seçim sonrası şaibeler konuşulur, iddialar ve kanıtsız suçlamalar havada uçuşurdu. ilk defa son seçimde, seçim sonrasında 'sonuç bu, şimdi ne olacak' konuşuldu.
edit: yeri gelmişken bütün seçmenleri uyaralım. oyunuzun fotoğrafını çekmeyin. bu da bir suçtur. durduk yere para cezası alırsınız. seçim suçları ertelenmez.
