daha iyi anlaşılması için ziya gökalp'in çalışmaları da incelenebilir. şimdi ziya gökalp'in turancı olduğunu bilenler bu tip bir önermeye hemen karşı çıkar genelde. fakat ziya gökalp hiç de sanıldığı gibi dünyada tek bir ırk vardır o da türkler demez. tesadüfen, dolaylı olarak karşıma çıkmış bir çalışmasını incelediğimde, gerçekten araştırma yapılmış olduğunu fark ettim. ayrıyeten, araştırmadan gayrı, araştırmanın içinde yorum ile tamamlamayı gerektirecek gedikler oluştuğunda da şoven, propagandacı yorumlar yerine tutarlı, öncesi ve sonrası ile uyumlu yorumlar yapmıştır. zaten birinin etnik gruplar üzerine yaptığı araştırma, onun fikirlerinden bağımsız, rasyonel oldukça değerlidir.
