Gerek sömürgecilik gerekse emperyalizm, kapitalizmin son aşamasından, hatta kapitalizmden önce de vardı.Kölelik üzerine kurulu olan Roma da sömürgeci bir siyasal çizgi izlemiş ve emperyalizm uygulamıştı.Fakat sosyo ekonomik şekillenmeler arasındaki temel farkı görmezden gelerek ya da geri plana iterek emperyalizm üzerine 'genel' mülahazalarda bulunmak, bizi, tıpkı "Büyük Roma ile Büyük Britanya" mukayesesi gibi en anlamsız klişelerin ya da 'büyük' lafların esiri yapar.Zira kapitalizmin önceki aşamalarında bile kapitalist sömürge siyaseti, mali sermayenin sömürge siyasetinden özünde farklıdır.
(V.i LENiN, Emperyalizm Kapitalizmin En Yüksek Aşaması, S.86, Agora Yayınları, Türkçe çevirisi: Ferit Burak Aydar)
