ziya gökalp'in düşünceleri aslında açıklar niteliktedir.
manen der ki "islam ancak türk ulusunun yükselmesi ile büyüyebilir. türk ulusunun yükselmesi ise türk milliyetçiliği ile olur." yani küçük müslüman milletler geleceğini tayin etmek istiyorlarsa türklerin yanında olmalılar. aksi takdirde kaderlerini başkaları tayin edeceklerdir.
