Atatürk'ün genel olarak Ziya Gökalp'ten etkilenip fikrini beyan ettiği ilkedir.
Ki bu ilkeye göre, kendisini Türk(!) hissedebilen herkes Türk'tür. Vatandaşlık bağıyla herkes Türk sayılır. Ancak asıl problem, Türk kavramının da bir etnik sözcük olduğudur. Bunu görüp celallenip ayaklanmaya kalkışanlar ise temizlenmiştir.
"Ben TÜRK değilim, benim kimliğimi tanıyın" diyene yapılacak bir tek şey vardır: Onu TÜRK sayan NÜFUS KÂĞIDI'nı, yani KiMLiK belgesini elinden alıp, "Tamam, şimdi istediğin kimliğe bürün, git kendine başka bir yer bul," demek!..
Mehmet Esat Bozkurt,TBMM izmir milletvekili
Atatürk, her şeyden önce Türk milliyetçisi ve Türkçüdür. Bu açıktır. Türkçüler, ırkçı tabiri yüklenebilecek kadar aşırı milliyetçilerdir. Ancak Türkçüler, Türk'e düşman olana düşmandır. Türkçülere göre Türklük, soydan Türk ve aklında başka hiçbir etnik(!) kök veyahut farklı kültür bağı gütmeyen fertlerden oluşur. Peki bu tabir neden vardır ? Çünkü gereklidir. Atatürk de bu gerekliliğin farkına varmıştır. Ve ırk,kök,kültür ve dinine bakmaksızın Türkiye Cumhuriyeti'nde kendini has Türk hissedebilenleri Türk saymıştır. Türkçülüğün zayıf kaldığı yönler var mıdır ? Elbette... Vatandaşlık meselesi. Bugün bir terörist de Türk adı altında vatandaş olarak hukuksal açıdan görünebiliyor. Peki bu durumda ne yapmalı ? Vatandaşlık kavramı halktan olan her ferdi kucaklayabilir. Ancak devlet yönetimine, kurucu unsur dışında başka bir etnik geçemez.
Bugün, Atatürk milliyetçisi adı altında ortaya çıkan ulusalcıları anlamak gerçekten güçtür. Vatandaşlık bağıyla ülkeye bağlı olanları Türk sayarlar. Keşke Türk olmak bu kadar basit olabilseydi... Ancak biri vatandaşlık bağıyla Türklüğe bağlıysa kendisini de etnik olarak farklı görmeye yeltenmesi sırasında ne yapılacak ? Ulusalcılar işte bu noktada saygı gösterilmesi gerektiğini söylerler. Etnik olarak farklılığını bilene saygı gösterip sonra o farklı gören kesimin kendisini gene bir etnik kavram olabilen Türklükten sayabileceğini söylüyorlar.
Atatürk'ün düşüncesi bana göre tamamen bugün ki bu ulusalcılardan farklıdır. Birisinin etnik olarak kendisini farklı görmeyip, tamamen Türk sayması gerektiğini savunmuştur. Bu da devletsel açıdan, sınırları içinde kalanların sorun çıkarmamaları için yaptığı bir ilkedir. Ancak o sınır içinde kalan etnikler daha sonraları sorun çıkarmaya başlayınca, temizleme işlemi başlamıştır. Peki bunlar da hukuksal açıdan nedirler ? Türktürler. Anayasaya göre... Ağrı ve Tunceli olayları bize açıkça bu kanıyı görmemizi sağlıyor. Ve de bir diğer sonuç çıkarılabilecek olay ise, Tunceli Seyit Rıza isyani sırasında bölge halkına "Siz aslında Türksünüz." gibisinden asimile çalışmaları yapmalarıdır.
Genel sonuç; Atatürk bu milliyetçilik ilkesini dönemi gereği belirtmiş ve ülke içinde birkaç etnik unsurun sorun çıkarmamaları için vatandaşlık bağı yolunu seçmiştir. Öte yandan da Türk ırkının kökünü araştırmış, kendisinin sonuna kadar Türkçü olduğunu söylemiştir.
