raif efendi'nin siyah kaplı mektep defteri * okunmaya başlanıldığında romanın zevki ancak ortaya çıkar. o bölüme kadar romanı okumak insana bayağı zor ve sıkıcı gelmektedir. güzel, okunulası bir roman olmasına rağmen yazar, romanın sonunu pek okuyucu için istenilesi bir biçimde bitirmemiştir. raif efendi'nin yanlış düşünceleri bir nevi maria puder'i kaybetmesine neden olmuştur.