Yazılım sektöründen aramızda arkadaşlar varsa ya da bu sektörde çalışmak isteyenler varsa ufak bir uyarı ve hatırlatma olması açısından geçmişte yaşadığım bir olayı anlatmak istiyorum.
Her yerde, projeye başlamadan önce sözleşme yapılması gerektiği yazar. Fakat nasıl müşteriler ile çalışmanız gerektiği genelde yazmaz. Yazılım sektöründe, yapılacak işi seçme imkanınız pek olmaz. Şu sektör dışında yazılım yapmıyorum diyebilirsiniz fakat o sektörün içinde de, sürekli değişecek yazılımlar yapılması gerekeceği için sizin “müşteri seçer” pozisyonda olmanız gerekmekte.
Müşteri seçmek terimi kulağa aslında çok hoş gelmiyor. Para gelecekse, müşteriyi niye seçiyoruz. işi yapar bitiririz diye düşünebilirsiniz. Fakat yazılım işlerinde durum pek te öyle olmuyor. Hele hele iş web işi ise, ardı arkası kesilmeyen isteklerden dolayı sektörden soğumaktansa, ne istediğini bilmeyen müşterilerden uzak durmak sizin için daha faydalı hale gelecektir.
Bunun için, önceliğiniz müşteriyle sözleşme yapmadan önce müşteriyi test etmek! Nasıl test edeceksiniz müşteriyi peki? Eline kağıt kalem verin ve sizden ne istediğini çizmesini isteyin. Tabiki size oturup veritabanı şablonu veya yazılım şablonu çizmesini beklemeyin. Şurada logo olsun, şurada haberler şu şekilde geçsin, şurada yaptığımız işler olsun. Altta da şu yazsın gibi net bir şey belirlemeden başlayacağınız işler sizi karga klavuzunda bir yerlere doğru götürecektir.
Aa şu siteye benzesin işte
Önemli değil sen yap bişeyler
Asıl amaç şu geri kalanı önemli değil
Sadece duyuru olacak, yazı eklenecek başka bişey yok
Sen daha iyi bilirsin işte böyle işleri
Renk falan önemli değil abicim
Bu işin uzmanı sensin
Abi ben niye anlatıyorum ki
Sen yap olmazsa düzeltiriz
Sen hele ilk bi çalışmayı yap üzerinden geçelim
Sen bizim çalışmayı yap, sana çok iş getireceğiz
buna benzer sözleri duyduğunuzda "abartmıyorum" kalkın gidin oradan. Hızlıca uzaklaşın. Bu sözler bu sektördeki tüm insanların artık ezbere bildiği sözler.
Peki bu durumdan kurtulmak için ne yapmanız gerekiyor?
Öncelikle kendinizi çok iyi yetiştirmeye bakın. Karşıdaki insanlar, şunu istedik yapamadın gibi bir cümle kurmak durumunda kalmasın. Alanınızda iyi olun tabiki. Gidip adam sizden video isterse, yapmam lazım diye düşünmeyin. Sizin işiniz yazılım, bunun dışındaki işler için eğer çevrenizde yaptıracağınız ve kesinlikle güvendiğiniz insanlar varsa, onlara işi paslayabilirsiniz. Fakat kesinlikle yapamayacağınız işlere “yaparım abi”, “hallederiz abi”, “tamam abi” demeyin! Web sitesi için konuştuğunuz herşeyi maddelendirin. Gerekirse 300 madde olsun, tek tek oturun yazın. 300 maddeyi tek tek yazmak 2 saatinizi alır en fazla. işi teslim ederken, tek tek maddelerin yanına yapıldı diye işaretleyin ve “300 madde anlaştık ve 300 madde de tamamlandı!” deyin. 301. madde istendiğinde para isteyin. “Neyse ya böyle de iyi” sözünü duyarsınız. Fakat ücretsiz yapmaya kalkarsanız, 300 maddeyi size 2. kez veya 3.kez yaptırmaya kalkarlar.
Aslında sorun şu. Siz örneğin bir ticari iş için 3 liraya anlaştınız. Müşteri 3 lirayı verince sizi şirketinin yazılımcısı olarak görmeye başlar. Sizin insanlara hizmet sunduğunuzu anlatmanız gerekiyor. Ben sizin için şu hizmeti yaptım ve bitti! Bundan sonra eğer başka bir işiniz varsa, yeni bir sözleşme ve ücretle çalışabiliriz diyor olmanız gerekiyor.
Ve en önemli not, kesinlikle yazılım işinde iyi niyetli olmayın! Bu iş sizin iyi niyetinizi paramparça edecek seviyede! Yazılım işinde duygularınızı bir kenara bırakın ve işinizi yapın. Kötü niyetli olun anlamına gelmez bu cümle kesinlikle. Yapacağınız işi iyi analiz edin, yapın, teslim edin ve bitirin. Uzatmayın. Şurası vardı, burası şöyle olacaktı gibi cümleler sizi hayattan, işinizden soğutacaktır.
3 liraya bir iş alırsınız, yaparsınız ve iyi bir para kazandığınızı düşünürsünüz. Fakat iş o kadar uzar ki, size neler kaybettirdiğini anlamazsınız bile.
Bu işlere ilk başladığımda yaşadığım bir anımı sizinle paylaşmak istiyorum,
ilk zamanlarda ticari anlamda çok fazla iş yapmadan kendimi geliştirmek için bazı işler yapıyordum. Piyasayı takip ediyordum ve insanlara ufak ufak hizmetler sunmaya çalışıyordum. Yakınlarımızdan bir tanesi bir işleri olduğunu anlattı. Heyecanlı bir şekilde gittim. Aramızda geçen konuşma şu;
– Al bak bu logomuz, anasayfada duyurular olsun yeter bizim için.
+ Tamam abi.
– Ne kadar olur bize?
+ 300 lira abi (fiyat sallama)
Neyse gittim, logoyu aldım. Altına güzel bir şekilde duyuruları listeledim. Eklenecek olan paneli de yaptım. Şifrelerini mail olarak attım. Gelen cevap şu;
Eline sağlık, ama üye olmayanların duyuruları görememesi lazım. Ben üye girişi göremedim. Bi de üyeler kendi haberlerini, fotoğraflarını eklesin, video yükleyebilsin. Bunların okunma sayılarını sadece yönetici olarak girdiğimde ben görebileyim. Facebooktaki gibi olsun herşey.
Şimdi olayı tekrar inceleyelim,
Duyuru sistemi
Haber Sistemi
Üyelik Sistemi
Foto Galeri Sistemi
Video Galeri Sistemi
Paylaşım ve Duvar Mantığı
Kademeli Yönetim Sistemi
ve dahası..
300 lira dediğin iş, otomatik olarak 1500 lira oldu. Peki ilk işin, gidip öyleyse bu iş 1500 lira oldu diyebilir misin? Burada 2 farklı davranış sergileyebilirsin.
Neyse tanıdık zaten, ilk işim de. 3-5 gün fazla çalışır hallederim. Bu iş referans olur başka işler de alırım. 300 liram da gitmemiş olur.
Abi bu işi ilk konuştuğumuzda 300 liraydı. Şu an 1500 lira. Ben bunu 300 liraya yapamam kusura bakma!
sizce doğru olan davranış hangisi? Kesinlikle 2.madde daha doğru. 1500 lira yerine 900’e hatta 800’e hatta ve hatta 700’e anlaşın ama işin çapını karşıdakine gösterin ve iYi OLARAK hatırlanın.
Eğer 1.madde doğru diyorsanız, 300liraya onların hepsini yaparsınız. Daha fazla istek gelir, yapmazsanız tutardan bağımsız olarak PARAYI ALDI SONRA KAYBOLDU diye hatırlanırsınız!
Kesinlikle, her zaman her durumda her ayrıntıyı konuşun. Ayrıntı dışında kalan hiç bir şeyi yapmayın!
Tekrar bir hatırlatma, bu sektörde iyi kalmak istiyorsanız, herşeyiniz madde madde olsun ve hiç bir şekilde "iyi niyet" kapsamında bir şeyleri ücretsiz yapmamaya gayret gösterin. Ya babamların derneği, ücretsiz yapayım faydam olsun düşüncesine girerseniz o yaptığınız iş hiç kıymetli olmayacak. Ama, "abi bu işin fiyatı 500 lira" deyip, parayı aldıktan sonra ben bunu derneğinize geri bağışlıyorum dediğinizde hem yaptığınız iş çok değerli olacak, hem siz insanların gözünde çok değerli olacaksınız.
ufak bir hatırlatma olarak kabul edin ve dikkat edin. sektörde olanlar zaten fazlasıyla hak verecek, sektörde olmayanların da aklında bir köşede bulunsun.
