çoğu yazar aşağıdaki uzun yazıyı okumayacağı için önce kısaca farklarından bahsedeyim.
2 zamanlı motorlar 4 zamanlılara nazaran aynı hacimde daha fazla güç üretir. yağ benzine karışarak yağlama yaptığı için silindirler ve sekmanlar daha çabuk aşınırlar. ömürleri 4 zamanlılara daha kısadır ve ayrıca halk arasında şişme olarak biline olay 2 amanlı motorlarda daha sık görülür. bu nedenle 2 zamanlı motorlar gemi motorları gibi büyük güç gereken yerlerde kullanılır.
meraklı uzun yazı okumayı seven yazarlar ise bu yazıyı okuyabilir;
4 zamanlı motor
4 zamanlı motorlar, pistonun bir çevriminin (cycle) 4 aşamada tamamlandığı motor tipleridir. (4-stroke cycle) içten yanmalı motorlar sınıfında yer alırlar. (internal combustion engines)
motorlarda güç üretimi önce yakıtın içindeki kimyasal enerjinin ısı enerjisine dönüşmesi, sonra da bu ısı enerjisinin pistonu harekete geçirmesi ile gerçekleşir. bir dört zamanlı motorda bu işlem şu aşamaları izler:
1. yakıt ve hava karışımı pistonun dışarı hareketi ile dolar.
2. karışım pistonun içeri hareket etmesiyle sıkıştırılır.
3. sıkışmış karışım benzinli motorlarda bir kıvılcım ile tutuşturulur, dizel motorlarda ise yüksek basınç ve sıcaklık altında kendiliğinden tutuşur ve yanma gerçekleşir. yanma sonucu açığa çıkan enerji ile piston dışarı doğru itilir. bu sayede krank şaftı döndürülür ve kinetik enerji elde edilmiş olur.
4. pistonun geri dönüşü sırasında egzoz valfı açıktır ve egzoz gazları pistondan atılır. döngü böylece başlangıç konumuna gelir ve 1. aşamadan itibaren işlemler yinelenir.
motorun bir döngüsünü yukarıda anlatılan 4 aşamada tamamlamasından dolayı bu tip motorlara 4 zamanlı motorlar ismi verilir. hareket halindeki benzinli bir araçta bu döngü dakikada ortalama 3000-3500 defa tekrarlanır.
2 zamanlı motorlara göre daha verimli olan 4 zamanlı motorlar günümüzde en çok kullanılan içten yanmalı motor tipidir.
2 zamanlı motor
iki zamanlı motor, içten yanmalı bir motor tipidir. daha yaygın olarak kullanılan dört zamanlı motordan farkı, pistonun lineer hareketlerinde 4 yerine 2 stroka sahip olmasıdır. fakat bu iki strokta, 4 zamanlı motorda oluşan 4 işlemde (emme, sıkıştırma, yanma, egsoz) meydana gelmektedir. yani emme ve sıkıştırma 1 strokta , yanma ve egsoz 1 strokta yapılır.
çalışma prensibi
emme ve sıkıştırma:
bu motor tipinde emme ve egsoz sübapları yoktur. emme ve egsoz işlemleri silindir içinde oluşan basınç farkları vasıtası ile yapılır. piston yukarı hareket ederken, üst kısımdaki karışımı silindir içinde sıkıştırmaya başlar. bu esnada pistonun yukarı hareketi ile krank bölümünde bir vakum oluşur ve karışım krank bölümüne dolar. bu karışım yakıt, yağ ve hava karışımıdır. sıkışan karışım buji ile ateşlenir ve patlama oluşur. çıkan enerji pistonu aşağı iter.
yanma ve egsoz :
pistonun aşağı itilmesi ile egsoz çıkışı açılıp, emiş ağzı kapanır. yanma sonucu ortaya çıkan atık gaz, egsoz borusundan atılır. pistonun hareketi ile aşağıda sıkışan karışım, taşıma cebinin açılması ile pistonun üst kısmına dolar. üst kısıma yeni karışım dolması ve egsoz gazının tamamen atılması ile çevrim tamamlanır ve diğer çevrim başlar.
avantaj ve dezavantajları
iki zamanlı motor, dört zamanlı motora göre daha basit ve az maliyetlidir.
soğuk havalarda çalıştırılması daha kolaydır.
yakıt karışımının bir kısmı yanmadan egsoz gazı ile atıldığı için çevre ve yakıt ekonomisi konularında iyi özellikli değildir.
yakıt karışımının pistonun üst kısma ulaşması krank bölümü ile sağlandığından, krank bölümü devamlı yağlamaya maruz değildir ve yağlama yakıt karışımı içine karıştırılan yağ ile olur. bu yağın yakılması çevre açısından zararlıdır.
iki strokta çalıştığı için pistonun her yukarı çıkışında yanma olur ve aşırı ısınma meydana gelir.
kullanıldıkları yerler genelde küçük yapıdaki benzin motorları iki zamanlı olarak kullanılırlar. motosiklet, scooter, kar motosikletleri ve model uçaklarda kullanılır. ayrıca motorlu bahçe araçlarında da (çim biçme makinası vb.) kullanılırlar.
