sebepleri arasında "din gayretinin azalması" gibi bir sebebin asla ve kat'a olmadığı devirdir. tam tersi tutuculuğun doruk yaptığı bir dönemdi.
ordunun kahramanlığında da bir azalma yoktu. mesela üç yıl süren kandiye kuşatması tarihin gelmiş geçmiş en büyük, en kanlı kuşatmalarından biridir. o kuşatmada dökülen kanın, yapılan fedakarlıkların haddi hesabı yoktur. kandiye kuşatması sırasında osmanlı ordusunun kurduğu metris sistemi büyüklüğünde sistemler ancak birinci dünya savaşında kuruldu. iki taraf da binlerce kere (abartma değil; gerçek) küçük, orta ve büyük lağım attı. yüz binlerce humbara denilen el bombaları fırlattılar. iki tarafta da yüzlerce top, on binlerce tüfek vardı. osmanlı ordusu bir türlü başa çıkamadıkları venedik donanması sebebiyle zorlukla ikmal yapabildiği için sürekli yokluk çekti... velhasıl, zorluk açısından bu kuşatmanın yanında istanbul kuşatması bir hiçtir.
kimisi şaşırabilir ama osmanlı imparatorluğu en geniş sınırlarına bu dönemde kavuştu!.. 2. viyana kuşatmasından yaklaşık 20 yıl kadar önce...
ne var ki aynı dönemde, devlet, ekonomi ve toplum çöküyordu...
