1783'de Rusya tarafından devletleri yıkılması neticesiyle Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabii tutulmuş, çeşitli eziyetlerle göçe teşvik edilmiş halk. Halkın önemli bir kısmı "istanbul'a yakın, Kırım'a daha yakın!" diyerek Dobruca'ya yerleşmişti, lakin Rus-Osmanlı savaşları ve ardından gelen Balkan ile I. Dünya Savaşı neticesiyle Trakya ve Anadolu'ya kitlesel göçler olmuştur.
Osmanlı arşivlerine göre göç eden Kırımlı sayısı takriben 1.200.000 idi. Bu rakam, Türkiye'nin doğum oranı seyrine endekslendiğinde aşağı yukarı Kırım Tatar Türkleri'nin Türkiye içerisindeki nüfusları tahmin edilebilir. Ancak Kırım Tatar Türkleri, Türkiye'deki diğer etnik unsurlarla evlilikler yapmıştır, kültürel asimilasyon mevcuttur, okuma oranı yüksektir ve çocuk yapma oranı düşüşte olan bir halktır.
Türkiye'ye gelen kitleden yukarıda bahsettim, Romanya ve Bulgaristan Dobrucası'nda kalan nüfus aşağı yukarı 40.000-50.000 civarındadır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra hem Türkiye'den, hem de Kırım kaynaklı Kırım Tatarları Amerika'ya ve çeşitli ülkelere göç etmişlerdir. Kayda değer nüfus ise Almanya, ABD ve Kanada'dadır. Kırım'da tutunabilenlerin nüfusu, II. Dünya Savaşı arefesinde 400.000 civarında iken, 18 Mayıs 1944'te yapılan sürgün ve sürgünün neden olduğu soykırım neticesinde nüfuslarının yarısını kaybetmişlerdir. Bugünkü nüfusları 250.000 denilse de önemli miktarda kayıtdışı Kırım Tatarı, Kırım'da ve çevresinde yaşamaktadır.
Kırım'da fazla gerilere gitmeden hüküm süren devletlere baktığımızda şöyle bir sıralama ile karşılaşırız; Kıpçak/Kuman Boyları Federasyonu> Moğol imparatorluğu> Altın Orda Devleti> Kırım Hanlığı> Rus Çarlığı> Kırım Halk Cumhuriyeti>SSCB>Ukrayna>(2014'ten bugüne Putin Rusyası işgalinde)
Kırım Hanlığı sonrası Kırım Tatarları, 1917 Ekim Devrimi'ndeki karışıklık ve ardından gelen iç savaş sırasında Kırım Halk Cumhuriyeti'ni ilan ederek bağımsız devletlerini kurdular. Bu devlet, Kızıl Ordu işgaline uğrayarak yıkıldı ve yerine Sovyet yönetimi geldi. 1921/32 arasında yaratılan suni kıtlıkta ciddi nüfus kaybına uğradı. Ayrıca Stalin döneminde Sovyet halklarında yapılan "Aydın Kıyımı" neticesinde halkın entellektüel, politik, akademik ve diğer önde gelen kişileri idam edildi. II. Dünya Savaşı'nda Stalin, Kırım Tatarlarını ihanetle suçlayarak 18 Mayıs 1944'te Orta Asya ve Sibirya'ya sürdü. Kırım Tatarları bu yolculukta nüfuslarının yarısını kaybetti. Stalin öldükten sonra Kırım Tatarları'na yönelik suçlamalar kaldırıldı, ancak vatanlarına dönmelerine izin verilmedi. Sürgündeki Kırım Tatarları teşkilatlanarak Kırım çevresine göç etmeye, Moskova'nın Kızıl Meydan'ında kitlesel gösteriler yapmaya başladılar. SSCB'de ilk olan bir çok siyasi olayda Kırım Tatarlarının milli hareketinin imzası vardır. SSCB'nin son yıllarında Kırım Tatarları, Kırım'a göç etmeye başladılar ve bu kitlesel göçler 1990 sonrası giderek arttı. Sürgüne gönderilen Kırımlıların yarısı Kırım'a döndü, ancak yarısı sürgün edildiği yerde kaldı veya vatanı Kırım'a dönme uğraşındadır. Kırım'a dönmeyi başaran Kırımlıların hiçbirine malları iade edilmedi, vatandaşlık/bürokrasi/ticaret/meslek/eğitim öncelikli olmak üzere diğer tüm alanlarda problemler çıkarıldı. Her şeye rağmen Kırım Tatar Türkleri Kırım'da yaşamaya çalışıyorlar, Ruslar Kırım'ı tekrar işgal etse de...
2014'ün Mart ayında Rusya tarafından Kırım'ın işgali sonrası Kırım Tatarlarının liderleri sınırdışı edildi ve vatanlarına girişleri yasaklandı. Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) kapatıldı ve tüm mallarına el konuldu. Kırım Müftülüğü'ne karşı Tavriya(Kırım'ın Yunanca adı) adında Müftülük açıldı. "Dinde bölünme olmasın" diyerek Kırım Müftülüğü, Rus işgal hükümeti ile iyi geçinmeye çalışıyor. Ezelden beri Rusya'dan nemalanan baız kişiler Rus işgal hükümeti için çalışmaya başladılar, ayrıca KTMM içerisinden satın aldıkları isimlerle milli hareketi parçalama girişimleri başlattılar. Tüm yapılanlara, insan hakları suçlarına, kaçırılmalara ve ev baskınlarına rağmen Kırım Tatarları sükunetlerini koruyorlar.
Ukrayna konusuna gelirsek; Ukrayna kuruluşundan itibaren her kurumu ile Rusya ile iç içe geçmiş bir haldeydi. Moskova kaynaklı tüm propagandalara rağmen Batı Ukraynalı Ukrainler bu durumdan hoşnut değillerdi. Ukrayna üzerindeki Rus kontrolü birçok defa kırılmaya çalışıldı, ancak son "Euromaidan" olaylarında mümkün olabildi. Bu nedenle geçmiş 25 yıldaki haksızlıklarda elbette Ukraynalılar suçludur, ama aslan payı Rusya'nındır.
Bugün iş işten geçse de Ukrainlerin kontrolündeki Ukrayna, Kırım Tatarları'na yapılan haksızlıklardan dolayı resmi özür dilemiştir ve Kırım'daki işgal sona erdiğinde tamamen "milli" bir Kırım Tatar Özerk Cumhuriyeti olacağını söylemiştir. Mevcut yasalar da bu yönde çıkarılıyor. Rusya Kırım'dan vazgeçer mi? işgal ne kadar sürer? Bunları zaman içerisinde göreceğiz. Ancak bir gerçek var ki, Rusya'nın Kırım'ı işgaline izin verilirse Rusya daha fazla agresifleşecektir. Eğer Rusya şimdi durdurulmazsa gelecekte daha ciddi ve global sorunlarla karşılacağız demektir.
