Zihinsel prototip, bilinçdışına ait imge olarak tanımlanabilir. Jung, kolektif bilinçdışının içeriğinin arketiplerden oluştuğunu ve bunların evrenselliğini ileri sürer. Arketipler sayıca oldukça fazladırlar. Doğum, ölüm, kahraman, ay, güneş, rüzgâr, anne, daire, yüzük, silah, bilge ihtiyar, ırmak bunlardan bazılarıdır. Arketipler insanın doğasına dönmesinde köprü görevi görürler. Doğal bir bilgi kaynağı olmalarının yanında bilimsel toplumda zayıflayan insanlığı doğal yapısına döndürerek korumaktadırlar. Arketipler bir anlam ihtiva etmelerine rağmen somut belirtileri yoktur. Jung’a göre bunlar rüyalarda sembollere dönüşürler. Rüyaların tahlilinde sembollerin hangi arketipten kaynaklandığını iyi bilmek gerekir. Arketipler iyi bilinmezse rüyaların vermek istediği mesajlar yeterince anlaşılamaz.
