eşref, büyük bir hiciv şairimizdir. En etkin yergi şiiri temsilcisidir.eşref, keskin yergilerinde kendisinden önceki şairlerin hiçbirinde rastlanmayan söyleyiş ve anlatım etkinliğine ulaşmayı başarmıştır. Eşref, rejimi ve yolsuzlukları eleştirmekle kalmamış, Osmanlıların Batı dünyasından geri kalması, doğal kaynakların işletilmemesi gibi konulara değinerek, çağina göre "ilerici" sayılan görüşlerin de savunucusu olmuştur. o da divan şiirinin kullandiği biçimlerden yararlanir.Kit'a, gazel, kaside, musammat yazar. Çağdaşlarının yüz vermedikleri halk söyleyişlerini ve deyimlerini de yerlerinde kullanır.eşref kimi yergi şiirlerinde çok çarpici sözcükleri ve küfürleri kullanmaktan kaçınmazdı. Ana avrat sövmek gibi. Böylesi sözler eşref'in yergilerinin tuzu biberi sayilmıştır. Onun yergileri, öncelikle Meclis'i kapatarak otuz üç yil süren ve her geçen yil özgürlükleri biraz daha kısıtlayan,kurdugu jurnal, afiye düzenekleriyle kafalarin içini bile denetim altina almaya çalisan ikinci Abdülhamit'in baski rejimine yönelir.Bu rejimin yasa ve ahlâk dışı, insan haklarını ayaklar altına alan her çesit işlemi üzerinde durmaktan usanmaz. Ayrica Padisah'in çevresindeki yüksek rütbeli ikiyüzlüler,rüsvetçiler,ahlâksizlar ve saray'in bu idisine uyarlanan tüm yöneticiler onun yergi oklarının hedefleridir.
Edebiyatimizda benzersiz bir Sair olacak anılacaktır.
Her biri kendince zulüm etmekte:
Insan bir memur görünce eşkiya saniyor...
Ey zavalli,bos yere yakınma,bağırıp çağırma;
Çünkü ezilenlerin ahını işiten hükümet bunu musîki saniyor! "
Esref'ten Neyzen'e
Kimseler Hafiz'a (Neyzen) alnı yere gelmiş diyemez,
Doğduğundan beri kıç dönmedi Seytan'a bile!
Çok cevâmide,mescidde dolasti amma,
Koymadı alnını hiç secde-î Rahmâna bile!
Haciyatmaz gibidir sanki köpek oğlu köpek
Ayaküstünde kalır düşse de mîzâna bile!
Yağlasin kız neyini hazret-î pir
Barekâllah koca Hâfiz alıyor,
Kamışı şimdi götünden çaliyor.
Esref,yerine vekil birakarak Izmir'e gidiyor.Morali biraz bozuk.Yol arkadasi ise biraz geri zekâli,Eşref'e aptalca sorular soruyor. Bir ara:
" Tanri,Adem'i yaratirken çamuruna asman koydu mu, koymadı mı?" Eşref biraz düşündükten sonra:
Ey bana tiynet-î Adem'de saman var mı diyen,
Bir daha etme bana gel bu sual-î hami
Balçığında saman olsaydı eğer insanoğlunun
Çatlayıp da yarık olmazdı ananın amı
eşref insanoğlundan o kadar soğumuştur ki aşağıdaki dizeleri yazmıştır.
Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için
Gelmesin, reddeylerim billahi öz kardeşimi,
Gözlerim ebnâ-yı âdemden o kadar yıldı ki,
Istemem ben fatiha, tek çalmasınlar taşımı...
******
Millete erbâbı mansıptan biri eşek demiş,
Reddedilmez böyle bir söz, amma ki pek can sıkar...
Olsa da millet eşek, eşek diyen bilmez mi ki:
Sadrazamlarla vâliler de milletten çıkar...
