Jeremy Bentham'in tasarladigi ideal hapishane modeline verilen ad. Daire seklindeki hapishane esit parcalara bolunuyor ve ortasinda gardiyanin bulundugu bir gozetleme kulubesi yerlestiriliyor. Mahkumlar gardiyani kesinlikle goremiyor ama gardiyan butun mahkumlari gorebiliyor. Michel Foucault panoptikonu mukemmel bir mimari tarz olarak degil, modern toplumlarda iktidar egemenliginin orgutlenmesi icin genel bir model olarak ele almistir. Toplumsal yasamin pek cok alaninda birey, gozetim toplumu yapisinda, aynen hapishane hucresinde oldugu gibi surekli ve gizli bir gozetim altında oldugunu hissetmektedir. Ornegin mobese kameralari, echelon sistemi gibi.
