"köle nedir? birinin buyruğu altında çalışan, özgür olmayan kişidir. mesela öğrenci bir köledir. mazeretli ve mazeretsiz devamsızlık hakkı vardır. ailesinden zorla koparılır ve devlet çıkarları adına eğitilir. eğitim düzeninde hukuksuzluk varsa eğer, öğrenci bütün bunlara neden katlandığını sorma hakkına sahiptir.
bir futbolcu köledir. sözleşmesi vardır. sözleşme dışına çıkarsa cezasını öder. ancak sözleşme şartları, içinde bulunduğu takım tarafından yerine getirilmezse bazı haklarından faydalanabilir. peki, futbolcu emek verdi. takım görevini yaptı. futbolcular paralarını aldı. hakem bilerek yanlış karar verdi ve futbolcu sözleşmesi gereği galibiyet başı alabileceği bir miktar parayı alamadı. hukuk nerede diye sormaz mı bu adam? sorar.
insanlar hakkını arar. bunu kimse kolay kolay değiştiremez. adını ne koyarsanız koyun, hayat hak arama telaşı içinde geçer. haklı da hak arar, haksız da hak arar. çıkar sağlamak amaçlı hak aranır. bu ister meşru yollarla olsun, ister gayrimeşru yollarla olsun. adını devrim koymuşlar, tuhaf insanları simge yapmışlar, tuhaf şekilleri simge yapmışlar. bunun adı devrim midir bilmiyorum ancak bunun adı hak arama telaşıdır, onu biliyorum. devrim bireyseldir. her insan önemli karar alırken kendi devrimini gerçekleştirir. hak arama telaşı da bireyseldir. eğer tüm bireylerin mağduriyeti benzer ise, ortaya toplumsal olaylar çıkar. mesela işçi. mesela ırk. mesela mezheb.
dünyada bütün insanların barış içinde yaşaması imkansızdır. bütün kötü insan dediklerimizi öldürelim. iyi insanlara barınak ve aş verelim. iyi insanların arasından gene kötü insanlar çıkacaktır. bu kaçınılmazdır."
