ogretilen tanimini herkes biliyor, acikcasi her turlu dini inancin devletten ayrilmasi ki devletin tarafsiz ve kapsayici olmasi gerekliliginden dolayi gayet mantikli duruyor. fakat sorun tanimin hali hazirda ironi icermesinden kaynaklaniyor.
lakin nasil dine inanmak (yani Allah'a, Hz.Isa'ya vs..) bir inancsa, inanmamakta bir o kadar inanc. Bunlarin olduguna inanmiyorum diyen bir kisi, ateist yada deist neyse, ayni zamanda bunlarin olmadigina inanarak kendi inanc sistemini gelistirmis oluyor. laiklik, inanilan butun dinleri devletten uzak olmasini soylerken, atesitligin yada deistligin devletle bir olmasi olayini goz ardi eder. bu yonuyle laiklik utopiktir, cunku devleti olusturanlar bireylerdir ve bu bireyler ya varliga inanir yada yokluga. yani inanclari devletten ayirmanin imkani yoktur. en iyi karar, devlete ve devleti olusturan bireylere en yakin degerleri saglayan inanclarin olusturdugu kapsayici bir duzendir. osmanli devleti ismini osmanli koyarak her turlu irkciliktan kendini uzak tutmus, ve yukselme doneminde bu sistemi en iyi sekilde uygulamistir, amerikanin kurulusundaki gibi hala degismeyen genel kapsayici bir anayasa uzerine, her tebaanin yani eyaletin kendi ic islerinde kendi degerlerine gore yasalar koymasi, buralarda anlasmazlik olur ise bir ust mahkemelerin devreye girmesi guzel bir ornektir. ulkenin isminin Turkiye secilmesi, laiklik gibi kulturumuze ve yonetim sistemimize bu kadar farkli bir yapinin entegre edilmesi ayri tartisma konusu.
