başkanlık sistemi

entry1026 galeri video15 ses1
    218.
  1. • Kuvvetler ayrılığı prensibine dayanan, yürütme organının cumhurbaşkanı ve başbakan olarak çift başlı olmadığı, temsili demokrasi sistemine göre hazırlanmış cumhuriyet rejimlerine özel bir yönetim sistemidir. '' kongre hükümeti '' olarakta adlandırılır.

    •Yasama yetkisi; Kongre adı verilen temsilciler meclisi ve senatodan oluşan meclise,yürütme yetkisi başkana,yargı yetkisi ise yüksek mahkeme ve yerel alt mahkemelere aittir.

    • Başkan (President) :
    yürütme gücü (Executive) başkana aittir. başkan aynı zamanda devlet başkanıdır(cumhurbaşkanı)
    yürütme gücü: başkan yardımcısı ile beraber girdikleri genel seçimle adaylar arasından halk tarafından belirli bir süre için seçilir. seçildikten sonra kendi istediği kişilerle kabinesini oluşturur. bizim bildiğimiz anlamda bakan ve bakanlar kurulu yoktur. bizim başkan yardımcısı olarak bildiğimiz kişi ise vicepresident yani başkan vekilidir. başkanın görevden alınması yada ölümü halinde bir sonraki seçimlere kadar başkan olarak görev yapar yada başkanın ülkede olmaması halinde dönünceye kadar yetkilerini kullanır. yürütmede tek ve son söz söyleme yetkisi başkana aittir. sekreterleri ile kabinede görüşmeler yapıp fikir alışverişinde bulunabilir fakat sekreterlerin fikirleri başkanı bağlamaz. başkan istediği sekreterleri görevden alabilir. başkan executive denilen icra gücünü kullanırken executiveorder denilen başkanlık emirleri çıkartabilir. bu emirler kanun hükmündedir ve başkan bu yetkisini anayasadan almaz. bu yetki teamülen başkanlar tarafından kullanılagelmiş ve sistem içinde başkanın bu yetkisi kabul görmüştür. kongre başkana kanun hükmünde kararname yada çıkardığı kanunları düzenleme yetkiside verebilir. bunun için kongreden sınırları belirlenmiş yetki kanunları çıkartılmalıdır.Uluslararası anlaşmalar yapma görevi başkana aittir. yürütme organı çok güçlüdür. başkan sivil ve askeri tüm memur ve bürokratların mutlak başıdır. istediği kişinin görevine son verebilir. yüksek düzey bürokrat, asker ve hakimleri başkan senatoya aday gösterir. adayları başkanın partisi belirler ve başkana iletir bunların içinden seçtiklerini başkan senatoya bildirir. genelde başkanın adayları senato tarafından seçilirler. kongre tatilde ise başkan atamaları direk yapabilir. bu yöntem başkanlar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.

    devlet başkanı yetkileri (President of the state) : başkan aynı zamanda devletin başıdır. ülkenin ve milletin bütünlüğünü temsil eder. devlet başkanı olarak yabancı ülke temsilcilerini kabul eder yabancı ülkelere elçi atamaları yapar. başkan tüm orduların başkomutanıdır. orduya taarruz emri verebilir. ülkeyi savunmak orduyu hazırlamak savaşı yönetmek başkanın görevidir. isterse başkan olarak savaş esnasında orduyu kendisi yönetebilir. Kongrenin kabul ettiği uluslar arası anlaşmaları onaylar bu şekilde anlaşmalar yürürlüğe girer.genel ve özel af çıkarma yetkisi başkana aittir. başkanın af yetkisi çok geniştir. bir yada birçok kişiyi yargılanmadan önce, yargılanma esnasında yada sonrasında cezasını çekerken kısmen yada tamamen affedebilir, suçunu ve cezasını hafifletebilir yada erteleyebilir. bunun için başkanlık emiri çıkartır ve kimin ne şekilde affedileceğini burada bildirir. başkanın kongreden çıkan kanunları veto etme yetkisi vardır. veto edilen bir kanun kongrenin her iki kanadından 3/2 çoğunlukla geçerse başkanın vetosunu geçersiz kılınabilir. başkanın veto ettiği bir kanunun tekrar kongreden çıkması çok zordur. kongreden çıkan kanunlar başkan tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer. başkan 10 gün içinde kanunları onaylamaz yada veto etmezse kanun onaylanmış sayılarak yürürlüğe girer.

    • Kongre (Meclis) : yasama yetkisi kongreye aittir. kongre temsilciler meclisi ve senato olmak üzere iki kanattan oluşur. bir kanunun çıkabilmesi için kongrenin iki kanadınınında kanunu onaylaması gerekir. senato başkanın atadığı kamu görevlilerini onaylamakla görevlidir bu yetki temsilciler meclisine karşı bir üstünlük algısı oluşturmaktadır ve üst meclis olarak adlandırılmaktadır. her vekilin kendi seçim bölgesi vardır ve vekiller seçmenlerine karşı sorumludur. seçim barajı yoktur. Kanun yapmak değiştirmek yada kaldırmak,savaş ilan etmek, para basmak, mahkemeler kurmak ve kaldırmak, uluslararası anlaşmaları onaylamak (3/2 çoğunluk ile),bütçeyi onaylamak, posta hizmetleri gibi işler kongrenin yetkisindedir. kongre başkanı görevinden alabilir bunun için soruşturma açılması ve suçlu bulunması gerekir. bu duruşmalara yüksek mahkeme başkanı başkanlık eder.

    • Yargı: yüksek mahkeme ve alt mahkemelerden oluşur. yüksek mahkeme bizdeki anayasa mahkemesi ve yargıtayın yetkilerine sahiptir. yüksek mahkeme anayasa aykırı bulduğu kanunları iptal edebilir. temyiz makamı yüksek mahkemedir. bildiğimiz anlamda idari hizmet veren danıştay tipi idari bir hukuk mahkamı yoktur. alt ve yüksek mahkemelerde verilmiş karar ve içtihatlarla idari hukuk oluşmuştur. amerikan anayasasına göre hiçkimseye bağımsız bir mahkeme huzurunda jüri tarafından suçlu ilan edilene kadar ceza verilemez. kıta avrupasından farklı olarak amerikan hukuk sisteminde içtihat hukuku vardır ve yargılamarda kişileri sadece jüri suçlu ilan edebilir. yüksek mahkeme başkanları ve hakimleri başkan tarafından senatoya aday gösterilir.

    • Check and Balance (Kontrol denge yada Denge Fren sistemi) :

    • Başkanın meclise karşı en büyük fren sistemi vetodur. başkanın veto ettiği bir kanun meclisin her iki kanadınında 3/2 çoğunlukla tekrar kabul edilmesiyle yasalaşır. başkan veto yetkisiyle yasama organını geçici olarak durdurur.
    • Başkanın yargıya karşı fren sistemi tüm üst düzey mahkeme başkanı ve üyelerini başkanın belirliyor olmasıdır.
    • Meclisin başkana karşı olan en büyük fren sistemi bütçedir. kongrenin bütçeyi onaylamaması halinde hükümet goverment shutdown denilen kapanma olayıyla karşılaşır ve durur. bu durumda yasama üyeleri ile başkanın uzlaşmaktan başka bir şansı yoktur. bu durum sorunlu bir durum gibi görünsede kuvvetler ayrılığının tabi ve meşru bir sonucudur. zira bir kuvvetin diğerini durdurabilmesi gerekir.
    • Meclisin yargıya karşı fren sistemi ise başkan tarafından belirlenen adayların onaylanması ve sonrasında görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlardan dolayı mecliste yargılanabilmeleridir. meclis yeri geldiğinde bir mahkeme görevi yaparak tüm yüksek yargı başkanı ve üyelerini ve hatta başkanı bile yargılayıp cezalandırabilir.
    • Yargının meclise karşı fren sistemi ise meclisten çıkan yasaları iptal ederek yasamayı durdurmasıdır.
    • Yargının yürütmeye karşı fren sistemide idari kararlar vererek idari işlemleri iptal edebilier ve başkanın mecliste yargılanması esnasında yüksek mahkeme başkanı duruşmaları yönetir.

    • Bu şekilde her üç kuvvet çok güçlü olmakla beraber birbirlerini tamamen durdurabilecek yetkilerede sahiptirler.
    bu şekilde başkanlık sisteminde kuvvetler birbirinden ayrı çalışır ve gerektiğinde birbirlerini karşılıklı durdurabilirler.Buna check and balance yani kontrol denge sistemi yahut denge fren sistemi denir. bununla güçlerin tekelde yoplanması ve haksız zorba bir yönetimin oluşmaması sağlanmak istenmiştir.
    1 ...
  1. henüz yorum girilmemiş
© 2025 uludağ sözlük