roma açık farkla alır. hukuku, mısır işgali sonucunda maliyesi vb. kurumlarını doğu roma ve hatta kimi tarihçilere göre 3.roma olan osmanlıya kadar uzanmıştır. abd kısa tarihine göre fazlasıyla yön veren bir devlet mesela Bretton Woods sistemi ile altın yerine dolar koyulması büyük bir olay keza üniversiteleri önemli. osmanlı halil inalcığa göre özellikle tarih kitaplarında es geçtiğimiz bürokrasisi ile dikkati çekmesi önemli. çoğu yerleri hem saraydan gönderilen hem de o yerin öne çıkanı ile az sayıda insanla sorunsuz idare etmesi önemli. ama roma farkı kuzey avrupayı düşün o tarihte mesela verimsiz topraklarda yaşayan tarihe katkıları fazlasıyla sınırlı. açık ara roma diyorum..
